На 12.8.2014 година се одржа редовната седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на која беа разгледани состојбите во банкарскиот систем, движењата на меѓународните и на домашните финансиски пазари и најновите макроекономски показатели
На 12.8.2014 година се одржа редовната седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на која беа разгледани состојбите во банкарскиот систем, движењата на меѓународните и на домашните финансиски пазари и најновите макроекономски показатели во контекст на поставеноста на монетарната политика.
Оцената на економските и финансиските услови покажа дека постојната монетарна поставеност е соодветна и беше одлучено на аукцијата да се понудат благајнички записи на ниво на износот којшто достасува (25.500 милиони денари), со непроменета каматна стапка од 3,25%. Економијата и понатаму закрепнува со солидно темпо, во еден дел поддржана и преку кредитната активност на домашните банки. Економското закрепнување се одвива во отсуство на ценовни притисоци. Ваквите движења упатуваат на постоење соодветен амбиент за одржливо закрепнување на приватниот сектор, при што беше оценето дека досегашната поддршка на домашната економија преку преземените мерки на монетарната политика е доволна. Излегувањето од зоната на приспособлива монетарна политика во следниот период ќе зависи од промените во надворешната позиција на економијата и ефектите врз девизните резерви.
На седницата на Комитетот беа разгледани и последните макроекономски показатели, коишто не укажаа на поголеми промени во амбиентот за водење на монетарната политика. Најновите показатели за економската активност укажуваат на задржување на поволните трендови и можност за остварување солидна стапка на економски раст и во второто тримесечје од годината. Поволни поместувања се забележуваат кај повеќето клучни сектори, така што засега не се очекува поголемо отстапување на динамиката на растот од предвидената во априлските проекции. И понатаму се оценува дека динамиката и структурата на економскиот раст нема да предизвикаат поголеми нерамнотежи во економијата во форма на инфлациски притисоци и позначајно влошување на надворешната позиција.
Најновите податоци за инфлацијата во јули 2014 година покажуваат умерен месечен раст, во голема мерка заради факторите со еднократен ефект (раст на цените на електричната енергија и на цените на цигарите, поради зголемувањето на акцизата). Овие движења, заедно со стабилизирањето на споредбената основа, придонесоа за мал годишен раст на цените од 0,3%, по тримесечното постојано намалување. Иако годишната инфлација во јули е нешто пониска во однос на очекуваната во априлската проекција, сепак дојде до стеснување на јазот помеѓу остварената и проектираната годишна инфлација. Најновите очекувања за увозните цени укажуваат на помали притисоци врз инфлацијата од очекуваните. Пониските појдовни услови и ревизиите на влезните надворешни претпоставки упатуваат на надолни ризици околу проекцијата на инфлацијата за 2014 година. Од друга страна, присутни се и нагорни ризици околу цените на енергијата и храната (поврзани со геополитичките тензии во Ирак, руско - украинскиот конфликт, како и евентуалните ефекти од поплавите во регионот). Оценуваме дека во билансот на ризици околу проектираното движење на цените, надолните ризици и понатаму доминираат, иако се помалку нагласени отколку во претходниот период.
Податоците за кредитниот пазар за јуни 2014 година покажуваат задржување на солидниот раст на кредитите одобрени на приватниот сектор. Кредитните текови се нешто подобри од очекуваното во рамки на последните проекции, додека динамиката на раст на депозитната база е умерена и нешто послаба од очекувањата. Овие констатации се задржуваат и со прелиминарните монетарни податоци за јули, коишто сепак укажуваат на одредено забавување на месечниот раст на кредитите во однос на претходните два месеца. Во рамки на Анкетата за кредитната активност, спроведена во јули, банките имаат поволни очекувања за третото тримесечје, оценувајќи зголемување и на понудата и на побарувачката на кредити. Движењата на кредитниот пазар даваат сигнал за постабилни очекувања и преносни ефекти на досегашното монетарно олабавување врз кредитната активност. Сепак, во услови на неизвесен амбиент, и натаму се присутни надолните ризици околу кредитирањето на приватниот сектор, иако со последните остварувања, се помалку нагласени.
Ликвидноста на банките во јули се зголеми, под влијание на автономните фактори и намалениот интерес на банките за краткорочните депозити кај Народната банка. За надминување на ликвидносните флуктуации во рамки на периодот на задолжителна резерва, банките активно тргуваа на пазарите на пари, при што прометот на пазарот на необезбедени депозити достигна историски највисока вредност, а тргување имаше и на секундарниот пазар на хартии од вредност. На девизниот пазар, во услови на сезонски повисока понуда од побарувачка на девизи, Народната банка интервенира со откуп на девизи од банките поддржувачи.
На почетокот од третото тримесечје во 2014 година девизните резерви забележаа раст, во најголем дел како ефект од надворешното задолжување на државата на меѓународниот пазар на капитал, како и повлекувањето средства од Светската банка врз основа на Заемот за развојни политики за конкурентност. Воедно, и доколку се исклучи ефектот од задолжувањето на државата, девизните резерви бележат умерен раст при поволни движења на девизниот пазар и интервенции на НБРМ со откуп на девизи. Промените на резерви се во рамки на проекциите, а показателите на адекватност на девизните резерви и понатаму укажуваат на доволно ниво на девизни резерви за справување со евентуални непредвидени шокови.
На глобален план, макроекономските индикатори упатуваат на тоа дека американската економија е на одржлив пат за економско закрепнување. Од друга страна, закрепнувањето на евро-зоната се одвива со забавена динамика, а ниската инфлација во јули повторно ја поттикнува дебатата во врска со дефлациските ризици.
Општо земено, најновите оцени на НБРМ не упатуваат на големи промени во амбиентот за спроведување на монетарната политика. Се очекува показателите за адекватност на девизните резерви и натаму да останат во сигурна зона. Воедно, со оглед на задолжувањето на државата на меѓународниот пазар на капитал, што не беше вградено во рамки на последните проекции, показателите за адекватност за 2014 година ќе бидат и подобри од очекуваните. Отсуствуваат ценовните притисоци, економскиот раст е солиден, додека движењата на кредитниот пазар укажуваат на можност за постепено слабеење на надолните ризици поврзани со динамиката на кредитната активност. При вакви поволни економски услови, НБРМ во следниот период главно ќе биде насочена на следење на остварувањето на проектираната патека на девизните резерви и случувањата на девизниот пазар и ќе ја приспособува монетарната политика соодветно на тоа.
Како и досега, ризиците за основното макроекономско сценарио главно се од надворешна природа и се поврзани со евентуалните промени во динамиката на заздравување на глобалниот економски раст и растот на светските цени на енергијата и храната. Како фактор на ризик остануваат ефектите од случувањата поврзани со конфликтот во Украина, поплавите во регионот, како и случувањата во Ирак. Ризиците од овие случувања може да се остварат преку нестабилност и тешка предвидливост на цените на енергентите и на житните производи, а воедно може да влијаат и врз очекуваното економско закрепнување.
НБРМ ќе продолжи внимателно да ги следи идните макроекономски движења и евентуалното остварување на ризиците и соодветно на тоа, ќе ја приспособува монетарната политика.
Кабинет на гувернерот