Vendime për vendosjen e instrumenteve makroprudenciale të Bankës Popullore
Shtresa kundërciklike e kapitalit
Shtresa kundërciklike e kapitalit mund të arrijë deri 2,5% nga aktiva e ponderuar sipas rreziqeve, por edhe më shumë në varësi nga faktorët/indikatorët tjerë sistematik dhe ka për qëllim kufizimin e rreziqeve të lidhura me rritjen kreditore. Norma e shtresës mbrojtëse kundërciklike e kapitalit mund të jetë e ndryshme për ekspozimet në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe ekspozimeve në vend tjetër. Banka Popullore është kompetente për përcaktimin e shumës së dy llojeve të normave, ku norma e shtresës mbrojtëse kundërciklike e kapitalit të ekspozimeve në Republikën e Maqedonisë së Veriut përcaktohet në bazë të metodologjisë së përshkruar nga Banka Popullore, ndërsa për vend tjetër, e ka parasysh normën e përcaktuar nga organi kompetent në vend tjetër.
Me Vendimit e Këshillit të Bankës Popullore të miratuar në korrik 2022 norma e shtresës mbrojtëse kundërciklike e kapitalit për ekspozimet e bankave në Republikën e Maqedonisë së Veriut arrin 0,5%, me fillim të zbatimit nga 1 gushi 2023. Në mbledhjen e dhjetorit, Këshilli mori vendim për rritjen e kësaj norme për 0,25 p.p. deri në nivelin prej 0,75%, me fillim të zbatimit nga 1 janari 2024. Normat e shtresës mbrojtëse kundërciklike të kapitalit për ekspozimet e bankave ndaj klientëve nga vendet tjera, zbatohen në pajtim me shumën e normës e cila është e përcaktuar nga organi kompetent në vendin tjetër.
Lidhje deri te tabela për shumën e normave të shtresës kundërciklike të kapitalit
Vendim për sasinë e normës së shtresës mbrojtëse kundërciklike të kapitalit për ekspozimet në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe për ekspozimet ndaj vendeve tjera
Arsyetim i Vendimit
Vendim për metodologjinë e përcaktimit të normës së shtresës mbrojtëse kundërciklike të kapitalit
Shtresa mbrojtëse e kapitalit për bankat me rëndësi sistematike
Në pajtim me Ligjin për Bankat dhe rregullativat e Bankës Popullore për metodologjinë e identifikimit të bankave me rëndësi sistematike, Banka Popullore një herë në vit bën llogaritjet për qëllimet e bankave me rëndësi sistematike në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe për përcaktimin e shtresës mbrojtëse të kapitalit të bankave me rëndësi sistematike. Metodologjia e cila përdoret gjatë këtij procesi bazohet në qasjet sasiore dhe cilësore.
Gjatë qasjes sasiore Banka Popullore i merr parasysh treguesit e domosdoshëm për vlerësim të dhëna në Udhëzimet në EBA(European Banking Authority), të cilat janë të ilustruara në tabelën më poshtë.
Kriteret e rëndësisë sistematike dhe treguesit sasiorë
Kriter i rëndësisë sistematike
| Ponderi i rëndësisë | Treguesi
| Ponderi i treguesit të llogaritjes totale
|
Madhësia
| 25%
| Aktivitete të bilancit dhe jasht bilancit
| 25%
|
Këmbyeshmëria
| 25%
| Ekspozimi kreditor ndaj personave jofinanciar
| 6,25%
|
Depozita të personave jofinancar
| 6,25%
|
Ekspozimi kreditor ndaj 20 huamarrësve më të mëdhenj – persona jofinanciar në nivel të sistemit bankar
| 6,25%
|
Qarkullimi pagesor ndërbankar
| 6,25%
|
Lidhshmëria
| 25%
| Qarkullimi i tregut ndërbankar
| 8,33%
|
Qarkullimi i tregut valutor
| 8,33%
|
Qarkullimi pagesor nëpërmjet sistemeve pagesore
| 8,33%
|
Kompleksitet
| 25%
| Vendosjet në dhe detyrimet ndaj institucioneve të huaja financiare
| 12,5%
|
Qarkullimi pagesor me vende të huaja
| 12,5%
|
Shtresa mbrojtëse e kapitalit të bankave me rëndësi sistematike mund të lëviz prej 1% deri 3,5% nga aktiva e ponderuar sipas rreziqeve dhe të cilat duhet të lihen mënjanë nga bankat që do të identifikohen si banka me rëndësi sistematike.
Shtresa mbrojtëse e kapitalit për çdo nënkategori me rëndësi sistematike
ПNënkategoria e rëndësisë sistematike
| Intervali
| Shtresa mbrojtëse e kapitalit të bankave me rëndësi sistematike |
5
| mbi 3.253
| 3,5%
|
4
| mbi 2.527 deri 3.253
| 2,5%
|
3
| mbi 1.802 deri 2.527
| 2,0%
|
2
| mbi 1.076 deri 1.802
| 1,5%
|
1
| 350 deri 1.076
| 1,0%
|
Me 31.12.2021 janë identifikuar gjashtë banka me rëndësi sistematike.
Bankat me rëndësi sistematike dhe normat e shtresës mbrojtëse të kapitalit, të identifikuara në bazë të të dhënave me 31 dhjetor 2021 janë këto:
- “Komercijalna banka” ShA Shkup
- “NLB Banka” ShA Shkup,
- “ProCredit Bank” ShA Shkup,
- “Stopanska Banka” ShA Shkup,
- “Halkbank” ShA Shkup,
- “Sparkasse Bank” ShA Shkup.
- lista e bankave të identifikuara me rëndësi sistematike në bazë të dhënave me 31 dhjetor 2021
- lista e bankave të identifikuara me rëndësi sistematike në bazë të dhënave me 31 dhjetor 2020
- lista e bankave të identifikuara me rëndësi sistematike në bazë të dhënave me 31 dhjetor 2019
- lista e bankave të identifikuara me rëndësi sistematike në bazë të dhënave me 31 dhjetor 2018
- lista e bankave të identifikuara me rëndësi sistematike në bazë të dhënave me 31 dhjetor 2017
- lista e bankave të identifikuara me rëndësi sistematike në bazë të dhënave me 31 dhjetor 2016