На 10.3.2015 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ

На 10.3.2015 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на која беа разгледани состојбите во домашната економија и земјите во регионот, движењата на меѓународните и на домашните финансиски пазари и најновите макроекономски показатели во контекст на поставеноста на монетарната политика.

Oцената на економските и финансиските услови покажа дека постојната монетарна поставеност на основниот инструмент е соодветна, и беше одлучено на аукцијата да се понудат благајнички записи на ниво на износот којшто достасува (25.500 милиони денари), со непроменета каматна стапка од 3,25%. 

Економијата и понатаму закрепнува со солидно темпо, во еден дел поддржана и преку кредитната активност на домашните банки. Економското закрепнување се одвива без ценовни притисоци. Ваквите движења упатуваат на постоење соодветен амбиент за одржливо закрепнување на приватниот сектор, при што повторно беше оценето дека домашната економија е доволно поддржана преку преземените мерки на монетарната политика. Излегувањето од зоната на приспособлива монетарна политика во следниот период ќе зависи од промените во надворешната позиција на економијата и ефектите врз девизните резерви.

Најновите макроекономски показатели не упатуваат на поголеми промени во амбиентот за водење на монетарната политика. Во однос на економската активност, високофреквентните податоци за последниот квартал и понатаму упатуваат на раст на домашната економија, со веројатно слично темпо како и во претходниот квартал. 

Континуитетот на раст на економијата во последното тримесечје се согледува преку најголемиот дел од секторските показатели, вклучително и преку податоците за градежните работи, коишто по шестмесечниот пад во декември значително се зголемија и повторно влегоа во зоната на позитивни годишни промени. Досегашните движења кај показателите за економската активност упатуваат на можност за нешто поголем раст во 2014 година од очекуваниот.

Во однос на инфлациските остварувања, во првите два месеца од 2015 година продолжи трендот на намалување на општото ниво на цени во домашната економија, во просек за 1,2% на годишна основа. Просечното годишно намалување на инфлацијата во 2015 година е резултат на сите три компоненти на инфлацијата, но доминантен придонес имаат пониските цени кај енергетската компонента на инфлацијата, соодветно со намалувањето на светските цени на нафтата. При присутни пренесени ефекти од падот на цените на храната и енергијата, надолни придвижувања бележи и базичната инфлација, која веќе шести месец по ред е во зоната на негативни годишни промени. Сепак, динамичката анализа упатува на тоа дека падот на инфлацијата постепено забавува (годишна стапка од 1,5% и 1%, во јануари и февруари, соодветно), што во најголем дел го одразува постепеното исцрпување на негативните ефекти кај базичната компонента на инфлацијата. Инфлациските остварувања се нешто послаби во однос на проектираните, а промените во надворешните претпоставки и натаму упатуваат на надолни ризици поврзани со проекцијата на инфлацијата за 2015 година. Овие оцени ги одразуваат мартовските ревизии на светската цена на нафтата коишто предвидуваат значително подлабок пад на цената на нафтата во 2015 година споредено со октомвриската проекција. Сепак, треба да се има предвид големата неизвесност околу идното движења на светските цени на нафтата и можноста за нагли промени кај оваа категорија. Воедно, во меѓувреме се појавија фактори на ризик што делуваат во нагорна насока, односно неповолните временски прилики во домашната економија, но во моментов е тешко попрецизно да се оцени нивниот ефект.

Последните податоци за девизните резерви покажуваат пад од почетокот на годината, заради предвремената отплата на кредитот од ММФ, користен во рамки на Кредитната линија за претпазливост. Доколку се исклучи овој ефект, девизните резерви бележат благ пад, што е во согласност со октомвриската проекција, а показателите за адекватноста на резервите и натаму укажуваат на доволно ниво на девизни резерви за справување со евентуални непредвидени шокови. Сепак, ризиците околу идната динамика на девизните резерви и натаму остануваат и тие главно се поврзани со неповолното надворешно окружување. 

Во однос на кредитниот пазар, првичните декадни податоци за кредитниот пазар во февруари покажуваат мало зголемување на кредитите на месечна основа, што доаѓа по намалувањето на кредитниот раст остварен во јануари 2015 година. Месечното зголемување на кредитите е резултат на зголеменото кредитирање на домаќинствата, иако умерен раст остварија и кредитите на корпоративниот сектор, по падот во претходниот месец. Годишната стапка на раст на вкупните кредити во февруари е 9,2% и е над проекцијата за првиот квартал на 2015 година, што се должи на силниот кредитен раст остварен во последното тримесечје на 2014 година. Во однос на депозитниот потенцијал, вкупните депозити продолжија да растат со исто темпо како и во текот на јануари, при што и нивната годишна динамика на раст во февруари ги надмина очекувањата за првото тримесечје во рамки на октомвриската проекција.

Ликвидноста на банките се зголеми под влијание на автономните фактори, при што банките и понатаму имаат зголемен интерес за пласирање на вишокот ликвидни средства во инструменти на Народната банка. На пазарот на пари беше регистрирана зголемена трговска активност и умерено намалување на каматните стапки, при што пазарните учесници тргуваа и на секундарниот пазар со хартии од вредност. На девизниот пазар, движењата беа стабилни и под влијание на вообичаени сезонски фактори. 

Во однос на расположливите депозити на банките пласирани кај Народната банка, беше констатирано дека продолжува трендот на раст на депозитите преку ноќ и депозитите на седум дена, забележан во последните неколку месеци. Имено, банките континуирано пласираат релативно високи износи на средства во овие инструменти наспроти нивната основна функција, којашто е поврзана со обезбедување флексибилност при управувањето со краткорочните вишоци на ликвидност во рамки на периодот на задолжителната резерва. Поради тоа, Комитетот донесе одлука за намалување на каматните стапки на овие два инструмента од 1,00% на 0,50% за седумдневните расположливи депозити и од 0,50% на 0,25% за расположливите депозити преку ноќ.

Остварувањата и индикациите за економската активност на евро-зоната сè уште се во знакот на умерен економски раст. По одлуката на Европската централна банка за проширување на програмата за откуп на хартии од вредност, во наредниот период се очекува зголемување на ликвидноста во евро-зоната, во функција на поттикнување на кредитната активност. Развојот на дискусиите помеѓу Грција и евро-зоната доведе до продолжување на рокот на тековната програма за финансиска помош за дополнителни четири месеци. Од другата страна на Атлантикот, макроиндикаторите продолжуваат да посочуваат одржливост на економскиот раст, како предуслов за нормализирање на монетарната политика преку зголемување на каматните стапки. 

Општо земено, најновите оцени на НБРМ упатуваат на стабилен амбиент за спроведување на монетарната политика. Се очекува показателите за адекватност на девизните резерви и натаму да останат во сигурна зона. Економскиот раст е солиден и нема ценовни притисоци. Движењата на кредитниот пазар, и покрај променливоста во одделни месеци, веќе подолг период генерално се поволни, сугерирајќи релативно ефикасна трансмисија на донесените монетарни мерки врз кредитната активност и постабилни очекувања на домашните банки. 

При вакви поволни економски услови, НБРМ во следниот период главно ќе биде насочена на следење на остварувањето на проектираната патека на девизните резерви и случувањата на девизниот пазар и ќе ја приспособува монетарната политика соодветно на тоа. Како и досега, ризиците за основното макроекономско сценарио главно се од надворешна природа и се поврзани со евентуалните промени во динамиката на заздравување на глобалниот економски раст и променливоста и неизвесноста околу динамиката на светските цени на енергијата и храната, којашто во последниот период е особено изразена. Дополнителен ризик се и лошите временски услови во земјата, што може неповолно да се одразат врз дел од домашното производство и цените.

НБРМ ќе продолжи внимателно да ги следи идните макроекономски движења и евентуалното остварување на ризиците и ќе ја приспособува монетарната политика соодветно на тоа.

Кабинет на гувернерот