Shkup, 5 maj 2020

Këshilli i Bankës Popullore sot mbajti mbledhjen e rregullt në të cilën u shqyrtua dhe miratua Raporti i fundit tremujor i cili përfshin edhe parashikimet e fundit makroekonomike të Bankës Popullore për periudhën e ardhshme trevjeçare.

Duke bërë këtë u përfundua se konteksti i parashikimeve makroekonomike ka ndryshuar, për shkak të pandemisë Kovid-19. Duke pasur parasysh masat e marra për të parandaluar përhapjen e virusit, në vitin 2020 pritet një ulje e ndjeshme e kërkesës globale, rënie e çmimeve të produkteve parësore në tregun botëror, dëmtim i përkohshëm i zinxhirëve të furnizimit global dhe rajonal, ndryshime në sjelljen e popullatës, shtrëngimi i kushteve financiare globale dhe averzion ndaj rrezikut të investitorëve. Megjithëse tronditja është joekonomike dhe prandaj nuk pritet të ketë efekte të rëndësishme në potencialin afatgjatë të rritjes ekonomike, efektet e saj pritet të shprehen në një afat të shkurtër, duke e shenduar vitin 2020 në recesionin më të madh global që nga depresioni i madh. Ekonomia maqedonase do të preket nga kanali global i pafavorshëm i mjedisit në tërësi, por si në të gjitha ekonomitë e tjera, masat për të luftuar virusin gjithashtu do të kenë efekte të përkohshme negative. Parashikimet e fundit sugjerojnë që tronditja e Kovid-19 do të jetë afatshkurtër dhe goditja kryesore për ekonominë do të ndihet në tremujorin e dytë, dhe pastaj pritet një normalizim gradual.

Në rrethana të tilla të uljes së kërkesës globale dhe pasigurisë së shprehur, parashikimet për rritjen e ekonomisë maqedonase kanë ndryshuar ndjeshëm në krahasim me tetorin e vitit të kaluar. Për vitin 2020, parashikohet një rënie e PBB-së prej -3,5%, pas së cilës pritet një rimëkëmbje prej 4,7% për vitin e ardhshëm (krahasuar me pritjet e tetorit për rritje prej përkatësisht 3,8% dhe 4%). Sa i përket strukturës së rritjes, pritet ulje si në kërkesën e brendshme ashtu edhe në kërkesën për eksport. Në vitin 2021, në kushte të normalizimit të mjedisit ekonomike, pritet rimëkëmbje e ekonomisë, të mbështetur nga të gjithë burimet e rritjes. Për vitin 2022, mbetet vlerësimi i shkallës së rritjes vjetore të ekonomisë së brendshme prej rreth 4% e përfshirë në skenarin e tetorit. Duke pasur parasysh hapjen e lartë të ekonomisë sonë, nëse rënia e kërkesës së huaj është më e madhe se sa parashikohet në skenarin bazë, aktiviteti ekonomik mund të jetë më i ulët për 2,3 pikë përqindje.

Sa i përket trajektores së ardhshme të lëvizjeve të çmimeve në ekonominë e vendit, parashikimet e fundit tregojnë çmime të qëndrueshme në vitin 2020 dhe mungesën e presioneve inflacioniste. Sa i përket performancës aktuale të inflacionit që është nën pritjet, si dhe rishikimit të ndjeshëm në rënie të çmimeve të importit për shkak të tronditjes së pandemisë, veçanërisht të energjentëve, vlerësimet tregojnë për një normë inflacioni prej rreth 0% për vitin 2020, që është një rishikim dukshëm më i ulët në raport me perceptimet e inflacionit në tetor prej 1,5%. Në vitin 2021, shkalla e inflacionit pritet të jetë 1,5%, dhe në 2022 të stabilizohet në rreth 2%.

Në sektorin e jashtëm, deficiti i llogarisë rrjedhëse pritet të mbetet i moderuar, dhe në vitin 2020 pritet të thellohet në mënyrë të moderuar në 3,2% të PBB-së. Rritja e moderuar e deficitit është kryesisht pasojë e vlerësimeve për uljen e dërgesave nga jashtë dhe uljes së tepricës së shërbimeve. Me stabilizimin gradual të flukseve, deficiti i llogarisë rrjedhëse gradualisht do të ulet, mesatarisht 1,6% të PBB-së në periudhën 2021-2022 (ashtu si në parashikimet e tetorit). Sipas vlerësimeve aktuale, për periudhën e parashikimeve, deficiti në transaksionet aktuale do të financohet plotësisht nga flukset në llogarinë financiare, kryesisht nga huamarrja e jashtme e shtetit dhe investimet e huaja direkte, të cilat do të vazhdojnë të rrisin rezervat valutore dhe t'i ruajnë ato në nivelin e duhur.

Duke pasur parasysh ndryshimet në mjedis, me perceptimet më të pafavorshme për rreziqet gjatë këtij viti, pritet një përmbajtje e përkohësisht më e madh për huamarrje. Prandaj, përkundër rritjes së fortë në tremujorin e parë të vitit, aktiviteti i huadhënies pritet të ngadalësohet përkohësisht deri në fund të vitit. Duke marrë parasysh masat e ndërmarra nga Banka Popullore për të ruajtur ciklin e kredisë së bankave tregtare dhe për të mbështetur sektorët e prekur përmes kredive të favorshme nga Banka e Zhvillimit, rritja vjetore e kredive pritet të mbahet në rreth 3%. Me normalizimin e situatës, stabilizimin e pritjeve dhe duke pasur parasysh pozicionin e favorshëm të kapitalit dhe likuiditetit të bankave, aktiviteti i kredisë në dy vitet e ardhshme pritet të vazhdojë të rritet më shpejt, në mënyrë që rritja e kredisë për periudhën 2021-2022 të jetë mesatarisht 6,5%. Sipas vlerësimeve për një rënie të aktivitetit ekonomik në vitin 2020, dhe duke pasur parasysh ecurinë e fortë të depozitave totale në sistemin financiar në tremujorin e parë të vitit, depozitat totale pritet të vazhdojnë të rriten në vitin 2020, me një normë prej rreth 2,3 %, dhe gjatë dy viteve të ardhshme rritja e tyre do të përshpejtohet dhe do të ruajë një normë mesatare prej rreth 7%, duke vlerësuar normalizimin e rritjes ekonomike dhe mbajtjen e mëtejshme të preferencës së lartë për kursime në banka.

Aktualisht, rreziqet e krizës shëndetësore janë dukshëm më të ulëta. Ato kanë të bëjnë me zgjatjen e mundshme të krizës së koronës dhe masave për mbrojtjen e shëndetit në gjysmën e dytë të vitit, shfaqjen e mundshme të një valë të dytë të koronavirusit dhe riaktivizimin e strategjive të mbrojtjes, si dhe ndryshimet në sjelljen e subjekteve ekonomike në drejtim të të vendimeve të tyre konsumuese dhe investuese, të cilat nga ana tjetër do të çonin në dëmtim afatgjatë të zinxhirëve të prodhimit dhe kërkesës. Këto rreziqe kanë të bëjnë si me mjedisin global ashtu edhe ekonominë e vendit. Nga ana tjetër, zyrtarizimi i anëtarësimit të vendit tonë në Aleancën e NATO-s, si dhe vendimi i Komisionit Evropian për të filluar negociatat për anëtarësimin e plotë në BE, që ndodhën në mars të këtij viti, janë akoma një rrezik pozitiv për parashikimin, mbi të gjitha në planin afatmesëm.

Siç u theksua në mbledhjen e Këshillit, Banka Popullore vazhdimisht e monitoron zhvillimin e ngjarjeve, si dhe rreziqet e mundshme për ekonominë maqedonase nga mjedisi, me qëllim reagimin e duhur përmes përshtatjen e politikave dhe ndërmarrjen e masave tjera shtesë nëse është e nevojshme.