Народната банка ги усвои подзаконските акти коишто овозможуваат ефикасна примена на новините во платежната сфера

Скопје, 26 ноември 2022

Советот на Народната банка усвои сет подзаконски акти со кои се операционализира новата правна рамка во платежната сфера којашто ја поставува Законот за платежни услуги и платни системи, чијашто примена ќе започне од 1 јануари 2023 година. 

Се очекува дека со примената на новата правна рамка ќе се засили конкуренцијата на пазарот на платежни услуги со тоа што ќе се овозможи влез на нови даватели на платежни услуги коишто ќе треба да добијат соодветна дозвола од Народната банка. Така, од почетокот на следната година, покрај банките, платежни услуги ќе може да даваат и платежните институции, штедилниците, како и институциите за електронски пари. Новото конкурентно окружување би ги поттикнало постоечките и новите даватели на платежни услуги и оператори на платните системи да им понудат на клиентите иновативни решенија за извршување побрзи, поудобни и поевтини плаќања.

За извршување на платежните трансакции, граѓаните и бизнисите, односно правните и физичките лица, ќе може да отвораат сметки кај платежните институции и институциите за електронски пари. Паричните средства на правните и на физичките лица на овие сметки нема да претставуваат депозити и на нив нема да се пресметува и да се исплатува камата. Исто така, паричните средства кај платежните институции и институциите за електронски пари ќе бидат заштитени, со тоа што ќе се чуваат на посебни сметки во Народната банка, во деловните банки или штедилници, а нема да влегуваат ниту во стечајната или ликвидациската маса во случај на престанок со работа на институцијата или на банката и штедилницата каде што се чуваат.

Новата регулатива ќе овозможи и поголема заштита на правата на корисниците на платежни услуги, а особено на физичките лица кои се потрошувачи, преку стандардизирање на содржината на рамковните договори коишто ги склучуваат со давателите на платежни услуги и обврзување на давателите на платежни услуги да им даваат целосни, јасни и навремени информации за платежните услуги коишто ги нудат и за условите за нивно извршување.

Особено значајна новина за потрошувачите ќе биде олеснетото споредување на надоместоците за услугите поврзани со платежната сметка. За оваа цел, Народната банка ќе објави листа на 11 најрепрезентативни услуги поврзани со платежна сметка коишто потрошувачите најчесто ги користат. Заради појасно претставување на услугите понудени на потрошувачите и за нивна споредливост, давателите на платежни услуги ќе бидат должни, пред склучувањето рамковен договор за користење платежни услуги, да му дадат на потрошувачот информативен документ за надоместоците на услугите, според стандардизираните термини и дефиниции од листата на најрепрезентативните услуги. Воедно, ќе бидат должни да ги достават до Народната банка и податоците за надоместоците за најрепрезентативните услуги што ќе им ги нудат на потрошувачите. Тие податоци ќе бидат објавени веб-страницата на Народната банка, што ќе им помогне на потрошувачите на лесен начин да ги споредат надоместоците што ги нудат различни даватели на ваквите услуги. На овој начин, се очекува дека ќе се зголеми информираноста на потрошувачите и ќе се олесни донесувањето одлуки од нивна страна за користење платежни услуги од конкретен давател на платежни услуги. Споредбата на надоместоците на веб-страницата на Народната банка би била овозможена најдоцна до 30 септември 2023 година.

На оваа седница, Советот на Народната банка усвои и други подзаконски акти со кои подетално се регулираат прашањата поврзани со капиталните барања за новите даватели на платежни услуги, стандардите за работење на платните системи, известувањето до Народната банка и надзорот којшто ќе го спроведува Банката над нивното работење.