Shkup, 17 prill 2024
Norma bazë e interesit mbahet në nivelin 6,30%
Më 16 prill 2024 u mbajt mbledhja e rregullt e Komisionit për Politikë Operative Monetare të Bankës Popullore, ku janë shqyrtuar të dhënat dhe informacionet më të fundit për ekonominë globale dhe vendase dhe zhvillimet më të fundit në tregjet financiare ndërkombëtare dhe vendase në kuadër të përcaktimit të politikës monetare.
Në mbledhjen e Komisionit u vlerësua se përcaktimi aktual i politikës monetare është i përshtatshëm për kushtet e ekonomisë. Kështu, norma e interesit për bonot e thesarit mbetet në nivelin 6,30%, ndërsa normat e interesit për depozitat një ditore dhe shtatë ditore në nivelet 4,20% dhe 4,25%. Oferta e bonove të thesarit në ankandin e rregullt ngelet gjithashtu e pandryshuar dhe është 10 miliardë denarë. Edhe më tej pritet që niveli aktual i normave të interesit, së bashku me ndryshimet e mëparshme të rezervës së detyruar dhe masat makroprudenciale të marra do të kontribuojnë në ngadalësimin e mëtejshëm të inflacionit dhe ruajtjen e stabilitetit të kursit të këmbimit. Në të njëjtën kohë, ndryshimet e fundit në instrumentin e rezervës së detyrueshme, zbatimi i të cilit fillon nga qershori 2024, i japin mbështetje shtesë karakterit të kujdesshëm të politikës monetare.
Në kushtet e tregut valutor të qëndrueshëm, theksi kryesor në vendimmarrjen e ruajtjes së përcaktimit aktual të politikës monetare u vendos mbi nevojën për të stabilizuar inflacionin në nivele historikisht të ulëta dhe pritjet inflacioniste në bazë më të qëndrueshme, duke marrë parasysh rreziqet aktuale, të cilat lidhen kryesisht me tensionet gjeopolitike. Konkretisht, inflacioni pritet të përshpejtohet në mars 2024, respektivisht në 4% në nivel vjetor (3% në shkurt), duke marrë parasysh përfundimin e vlefshmërisë së masave për çmimet e garantuara për pjesë të produkteve ushqimore dhe pijeve dhe për heqjen/uljen e një pjese të tarifave të importit. Megjithatë, realizimi është nën parashikimin e Bankës Popullore, me presion të reduktuar ndjeshëm nga çmimet e ushqimeve dhe energjisë, por edhe presione më të ulëta çmimesh nga kategoritë më pak të luhatshme në tremujorin e parë, në pajtueshmëri me masat monetare të ndërmarra. Çmimet e produkteve parësore në bursë vijojnë të përshtaten në rënie, me përjashtim të naftës, e cila ka luhatje të caktuara. Ecuria e inflacionit që nga fillimi i vitit është më e ulët nga pritshmëritë, megjithatë niveli është ende mbi mesataren historike dhe rreziqet në lidhje me dinamikën e çmimeve në të ardhmen ekzistojnë akoma. Për rrjedhojë, u vlerësua se nevojitet kujdes i mëtejshëm në miratimin e politikave, përfshirë politikat që ndikojnë në kërkesën në ekonomi. Për sa i përket politikës së Bankës Qendrore Europiane (BQE), në mbledhjen e fundit të muajit prill është miratuar sërish vendimi për mbajtjen e normave bazë të interesit në të njëjtin nivel.
Gjendja në tregun valutor është e qëndrueshme dhe lëvizjet janë të favorshme. Niveli i rezervave valutore në fund të muajit mars është 4.287,1 milionë euro, i cili është i mjaftueshëm për ruajtjen e stabilitetit të kursit të këmbimit të valutës vendase. Lëvizjet në tregun valutor janë të favorshme dhe kontribuojnë në ndërhyrjet me blerje neto të valutave nga Banka Popullore, me ulje të moderuar të kërkesës neto nga sektori i korporatave dhe fluks të mëtejshëm të lartë të këmbimit valutor në tregun valutor. Lidhur me të dhënat e fundit të disponueshme nga sektori i jashtëm, deficiti tregtar në dy muajt e parë të 2024 është pak më i lartë se pritshmëritë sipas parashikimeve të ciklit të muajit tetor. Realizimet në tregun e këmbimit në muajin mars janë pak më të ulëta se flukset neto të parashikuara nga transfertat private.
Rritja ekonomike e arritur në tremujorin e fundit të vitit 2023, si dhe për të gjithë vitin, është nën atë të parashikuar, gjë që tregon për ngadalësim më të fortë të rritjes ekonomike sesa pritej. Gjegjësisht, rritja reale e ekonomisë vendase në vitin 2023 është 1%, me rritje të PBB-së në tremujorin e katërt të vitit prej 0,9% me bazë vjetore. Të dhënat e disponueshme me frekuencë të lartë për tremujorin e parë të 2024 tregojnë për rritje vjetore të prodhimit industrial dhe shërbimeve hotelerike, me rënie të vogël reale vjetore të qarkullimit në tregtinë totale dhe në ndërtimtari. Megjithatë, disponueshmëria e të dhënave është e kufizuar dhe jo e mjaftueshme për vlerësim më të saktë. Për sa i përket rreziqeve për rritjen në periudhën e ardhshme, ato ende ekzistojnë dhe lidhen kryesisht me zhvillimet në mjedisin e jashtëm, por edhe me intensitetin e zbatimit të projekteve të infrastrukturës vendase.
Në sektorin monetar, sipas të dhënave të para për muajin mars 2024, depozitat rriten me ritme të ngjashme me muajin e kaluar, por pak fortë se pritshmëritë. Nga ana tjetër, aktiviteti kreditor i bankave po ngadalësohet në mënyrë të moderuar, megjithatë rritja vjetore është lehtësisht mbi parashikimet për tremujorin e parë.
Në përgjithësi, mjedisi për zhvillimin e politikës monetare është mesatarisht më i favorshëm nga pritshmëritë. Ndërkaq, rreziqet e inflacionit imponojnë nevojën për mbikëqyrje të mëtejshme të kujdesshme të dinamikës dhe faktorëve të inflacionit dhe kujdesin në udhëheqjen e politikave makroekonomike që ndikojnë mbi kërkesën në ekonomi, duke përfshirë edhe tregun e punës ku ka ritme të larta të rritjes së pagave reale. Banka Popullore është ende e gatshme të përdorë të gjitha instrumentet e nevojshme dhe të marrë masat e duhura e cila do të kontribuojë në ruajtjen e stabilitetit të kursit të këmbimit, stabilizimin e pritjeve inflacioniste dhe stabilitetin e çmimeve në periudhën afatmesme.