Виенската иницијатива обезбедува клучна платформа за дијалог на финансискиот сектор и во текот на корона-кризата
Скопје, 11 јуни 2020 година
Гувернерката на Народната банка, Анита Ангеловска-Бежоска, учествуваше на Годишниот форум на Виенската иницијатива, како член на Управниот одбор во којшто ги претставува шесте земји од Западен Балкан. Настанот се одржа телеконференциски и претставуваше одлична можност за заедничка дискусија меѓу регулаторите на банкарските системи во Централна, Источна и Југоисточна Европа (ЦИЈЕ), финансиските институции и меѓународните финансиски институции за влијанието на корона-кризата врз економиите од нашиот регион. На Форумот најпрво беа презентирани видувањата на Меѓународниот монетарен фонд, по што учесниците, вклучително и мултилатералните банки за развој и институциите на Европската Унија (ЕУ) ги презентираа своите досегашни мерки и натамошните планови за економски одговор на влијанието од корона-кризата.
Од Европската комисија беше претставен пакетот мерки којшто овозможува исклучителна фискална поддршка за компаниите, домаќинствата и здравствениот сектор, зголемена флексибилност при примената на банкарската регулатива преку пакетот регулаторни измени усвоен во април, олабавување на правилата за државна помош, како и поддршка на пазарите на труд преку обезбедување средства од ЕУ за програми за привремени вработувања. Закрепнувањето на економијата ќе биде поддржано и од предложениот нов буџет на ЕУ и со Инструментот за закрепнување преку којшто се овозможува поддршка во вкупен износ од 750 милијарди евра.
Беше претставен и пакетот мерки за солидарност на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), со кој се предвидува во текот на оваа и следната година, таа да ја посвети севкупната своја активност на справување со кризата. Од страна на ЕБОР се планира финансирање од околу 21 милијарда евра и активирање на програмата за обезбедување краткорочна ликвидност на клиентите, што веќе е зголемена од 1 милијарда на 4 милијарди евра. ЕБОР значително ја зголемува и поддршката за прекуграничната трговија. Тоа го остварува со својата Програма за поддршка на трговијата и овозможување брз советодавен одговор на предизвиците со кои се соочуваат земјите при справувањето со кризата.
Како што беше презентирано на Форумот, во текот на следните петнаесет месеци, Групацијата на Светската банка ќе обезбеди финансиска поддршка за справување со здравствените, економските и социјалните шокови во вкупен износ до 160 милијарди американски долари, при што дел од средствата ќе бидат наменети за поддршка на земјите од Виенската иницијатива.
На Форумот беше претставен и Паневропскиот гарантен фонд од 25 милијарди евра, којшто во текот на минатиот месец го воспостави Групацијата на Европската инвестициска банка (ЕИБ), за да ја зголеми својата поддршка за реалната економија, со фокус на малите и средните компании. Покрај тоа, ЕИБ издвои и 1,7 милијарди евра за финансиска поддршка на економиите од Западен Балкан, како и 6 милијарди евра за поддршка на здравствените услуги и на истражувачките и развојните проекти во сферата на критичната здравствена инфраструктура и опрема.
Претставниците на прекуграничните деловни банки присутни во ЦИЈЕ истакнаа дека и натаму ќе бидат активни во регионот, при што искажаа поддршка за мерките што ги преземаат носителите на политиките. Истовремено, тие ја истакнаа важноста на ефикасното управување со капиталот и ликвидноста и изразија подготвеност за натамошен дијалог со меѓународните финансиски институции, заради соработка во обезбедувањето финансиски производи потребни за справување со кризата.
Претседателот на Надзорниот одбор на Европската централна банка, Андреа Енриа, истакна дека сега позицијата на банките, како во однос на капиталот, така и во однос на ликвидноста, е посилна во споредба со глобалната финансиска криза од 2008 година. Како што истакна тој, кај банките има зголемено кредитирање во првиот квартал од годината, додека критериумите за кредитирање по избувнувањето на корона-кризата се помалку затегнати отколку за време на претходната криза од пред речиси дванаесет години.
Гувернерката, Анита Ангеловска-Бежоска, активно учествуваше во дискусијата на Форумот, при што беше истакната и подготвеноста на нашата централна банка да учествува во одредувањето на натамошните активности за справување со корона-кризата, како и во активностите за утврдување механизми за поддршка на иновациите, развивањето на финансиските системи и решавање на нефункционалните кредити.
Учесниците на настанот се согласија дека, како и во 2009 година кога беа актуелни предизвиците од глобалната финансиска криза, Виенската иницијатива и сега треба засилено да презема активности за развивање на дијалогот и соработката меѓу нив, со цел да се намали влијанието на актуелната криза врз европските економии во развој. Притоа, беше искажана подготвеност и решеност за проширување на Виенската иницијатива и со други земји од Европа, како и со вклучување други заинтересирани страни од финансискиот сектор.
Истовремено, учесниците ја поддржаа и одлуката за формирање работна група за поттикнување конструктивен дијалог помеѓу деловните банки коишто работат во ЦИЈЕ и меѓународните финансиски институции, во однос на потребите на пазарот и карактеристиките на инструментите, заради поддршка на корпоративниот сектор за време и по завршувањето на пандемијата на ковид-19.
Минатата година, гувернерката, Ангеловска-Бежоска, беше избрана за член на Управниот одбор на Виенската иницијатива, како претставник на шесте земји од регионот на Југоисточна Европа коишто сѐ уште не се членки на ЕУ.
Официјално соопштение на Виенската иницијатива