Shkup, 9 shtator 2023

Viceguvernatorja Emilia Nacevska, së bashku me profesoreshën Paolla Subaki nga Universiteti "Kvin Meri" në Londër dhe studiuesi Xhan Fereti nga Qendra për Kërkime Makroekonomike "Brukings", mori pjesë në panelin e diskutimit të titulluar "Ndarja e Sistemit Financiar Global - Pasojat për Tregtinë, Rrjedhat e Kapitalit dhe Kurset e Këmbimit Valutor”, e cila ishte pjesë e diskutimeve në simpoziumin e nivelit të lartë të organizuar nga Banka Qendrore e Armenisë dhe Komiteti i Transformimit të Breton Vuds. Rritja e tensioneve gjeopolitike krijon rreziqe të fragmentimit të ekonomisë globale dhe paraqesin kërcënim serioz për të gjitha përfitimet e mëparshme të ndërlidhjes dhe varësisë së lartë të sistemit ekonomik global, gjë që mund të çojë në pasoja dhe humbje serioze në ekonominë botërore. Ngjarjet gjeopolitike të viteve të fundit e nxisin fragmentimin edhe në infrastrukturën për kryerjen e pagesave ndërkombëtare, gjë që mund të ndikojë më tej në ndërvarësinë tregtare dhe kapitale të vendeve dhe rajoneve dhe me atë të përforcojë fragmentimin ekonomik.

Në diskutimin e saj, viceguvernatorja Nacevska theksoi se efektet e padëshiruara të fragmentimit gjeo-ekonomik veçanërisht do të ndihen në ekonomitë e vogla dhe të hapura, si e jona, potenciali për rritje i të cilës në masë të madhe është i kushtëzuar nga përfshirja në rrjedhat ndërkombëtare të mallrave, shërbimeve dhe kapitalit. Ajo theksoi se ekonomia e Maqedonisë dhe e vendeve të Ballkanit Perëndimor tashmë po përballen me rritje më të dobët dhe konvergjencë drejt vendeve të BE-së, si pasojë e ngadalësimit të globalizimit pas shfaqjes së krizës financiare botërore. Rjedhimisht, për të ruajtur dhe stimuluar rritjen në kushte të rreziqeve të shtuara nga deglobalizimi nevojiten masa në kohë dhe mirë-projektuara me të cilat do të shfrytëzoheshin përfitimet e ndryshimeve në kompanitë shumëkombëshe të shkaktuara nga zhvendosjet gjeo-ekonomike dhe do të mundësonin përfshirjen e kapaciteteve prodhuese vendase në zinxhirët e furnizimit global. Në këtë kontekst, për vendin tonë është e rëndësishme shfrytëzimi i mundësive nga procesi i zhvendosjes së prodhimit të kompanive shumëkombëshe europiane nga vendet aktuale më të largëta në vende më të afërta dhe më pak të rrezikshme, gjë që do të mundësojë  integrim më të madh në BE. Sipas analizave të FMN-së, integrimi më i madh i vendeve të rajonit të Ballkanit Perëndimor në zinxhirët globalë të furnizimit mund të rrisë nivelin e PBB-së nga 3% në 10%.

Duke nënvizuar rëndësinë e infrastrukturës së pagesave për integrimin tregtar dhe financiar, viceguvernatorja Nacevska theksoi se vendet e Ballkanit Perëndimor po punojnë shumë për të krijuar parakushte për integrimin e ndërsjellë të sistemeve të pagesave vendore dhe integrimin e tyre në infrastrukturën e pagesave të BE-së. Për këtë qëllim, vendet e rajonit po përgatiten në mënyrë aktive për anëtarësim në Zonën e Vetme Europiane për Pagesa (SEPA). Me pranimin e parimeve dhe standardeve të SEPA-s, pritet që të përmirësohet efikasiteti, do të zvogëlohen kostot dhe do të lehtësohen tregtia dhe investimet brenda dhe jashtë kufijve të ekonomisë vendase.