Советот на Народната банка на Република Македонија денес ја одржа својата единаесетта седница на која беше разгледан најновиот Квартален извештај и макроекономските проекции за наредниот период.
Во текот на третиот квартал, макроекономското окружување овозможи дополнително олабавување на монетарните услови, преку основната каматна стапка и преку промените во инструментот задолжителна резерва. Инфлациските притисоци постепено се намалуваа, што беше во согласност со проектираните движења на инфлацијата, а девизните резерви постојано беа на адекватното ниво. Показателите за реалниот сектор упатуваа на посилно закрепнување од очекуваното, додека кредитната активност се одвиваше согласно со очекувањата, но со изразени надолни ризици до крајот на годината. Во вакви услови, при поволни остварувања од аспект на монетарната политика и намалени ризици, кон средината на јули беше извршено олабавување на монетарната политика, со намалување на основната каматна стапка за 0,25 п.п. Со тоа, каматната стапка на благајничките записи се сведе на историски најниското ниво од 3,25%. Кај инструментот задолжителна резерва беа направени промени со кои се овозможи ослободување дополнителна ликвидност во банкарскиот систем, којашто може да се искористи како финансиска поддршка за приватниот сектор. Новините кај задолжителната резерва придонесуваат и за дополнително зголемување на привлечноста за штедење во денари и намалување на трошокот за привлекување долгорочен капитал од странство, со што дел од претходно идентификуваните ризици за позицијата на билансот на плаќања се ублажуваат. Во октомври беше направена и измена на Одлуката за управување со ликвидносниот ризик на банките, со којашто се отвора повеќе простор за долгорочно кредитирање, што исто така придонесува за олабавување на монетарните услови.
Од аспект на макроекономските остварувања, позитивните влијанија од влезот на новите странски инвестиции, промените во домашната производна структура и зголемената диверзификација на извозот придонесоа за остварување раст на БДП од 3,4% во првата половина од годината. Силниот фискален импулс во делот на инвестициите, како и солидниот номинален годишен раст на странските директни инвестиции од 36% исто така имаа позитивен придонес во економските остварувања. Овие подобри остварувања се поддржани и од посилното закрепнување на личната потрошувачка, при поволни поместувања на пазарот на труд и зајакната кредитна поддршка од банките особено кај овој сегмент од пазарот.
При вакви појдовни услови, како и при задржување на претпоставките за понатамошна поддршка на растот преку странските и јавните инвестиции, надополнети со закрепнувањето на приватната потрошувачка, сегашните оцени упатуваат на раст на БДП од 3,3% за целата 2013 година. Во 2014 година се очекува дека економијата и натаму ќе расте со забрзано темпо, со очекувана стапка на раст на БДП од 3,7%. Се очекува дека главниот носител на растот повторно ќе биде извозниот сектор, како комбиниран ефект од сѐ поголемото искористување на капацитетите на странските инвеститори, но и од закрепнувањето на останатите извозници, во услови на постимулативен надворешен амбиент. Се очекува дека инвестицискиот циклус дополнително ќе зајакне во 2014 година, во најголема мера под влијание на силниот фискален импулс и приватниот странски капитал. Исто така, се оценува дека позитивните придвижувања во извозниот сектор и зајакнувањето на инвестициската активност ќе создадат преносни ефекти врз пазарот на труд и очекувањата, што ќе значи и понатамошно зголемување на потрошувачката на домаќинствата. Во 2015 година, се очекува дека стапката на раст на економијата ќе достигне 4,4%, при што изворите на растот би биле слични со оние од 2014 година.
Се очекува дека растот на економијата ќе биде поддржан преку одредено забрзување на стапката на кредитен раст во следните две години, што произлегува од претпоставките за солиден раст на основниот извор на финансирање (депозитите) и подобрените согледувања за ризик кај банките, во услови на закрепнување на позицијата на реалниот сектор и пораст на девизните приливи.
Досегашните движења на инфлацијата упатуваат дека просечната инфлација за 2013 година ќе гравитира околу 2,8%. Врз основа на новите претпоставки за увозните цени и домашната побарувачка, се очекува дека просечната годишна инфлација за 2014 година ќе изнесува 2,3%, а за 2015 година дека ќе гравитира околу 2%.
Последните оцени за позицијата на билансот на плаќања во 2013 година упатуваат на дефицит во тековната сметка од 3% од БДП, што претставува стагнација на дефицитот во тековната сметка, во споредба со 2012 година, при помал трговски дефицит, но и истовремено намалување на приватните трансфери. За 2014 година и 2015 година се очекува проширување на дефицитот во тековната сметка, и тоа до 4,6% и 5,7%, соодветно, главно заради поголемите увозни притисоци создадени преку растот на извозот зависен од увоз, инвестициите и приватната потрошувачка, во услови на намалени приватни трансфери. Сегашната патека на дефицитот во тековната сметка и неговата структура не укажуваат на поголеми нерамнотежи во економијата. Притоа, и во новото сценарио за билансот на плаќања, финансирањето на тековните трансакции би се обезбедило преку капитално-финансиската сметка. Проектираната патека на девизните резерви за 2014-2015 година е нагорна, со задржување на показателите за адекватност на резервите на соодветното ниво.
Ризиците околу остварувањето на ваквото макроекономско сценарио и натаму клучно се од надворешна природа, а се поврзани со евентуалните промени во динамиката на заздравување на глобалниот економски раст и движењата на цените на примарните производи на светските берзи.
Советот разгледа и други прашања од својата надлежност.