На 11 август 2015 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на која беа разгледани состојбите во домашната економија, движењата на меѓународните и на домашните финансиски пазари и најновите макроекономски показатели во контекст на поставеноста на монетарната политика.
На 11 август 2015 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на НБРМ, на која беа разгледани состојбите во домашната економија, движењата на меѓународните и на домашните финансиски пазари и најновите макроекономски показатели во контекст на поставеноста на монетарната политика.
Oцената на економските и финансиските услови покажа дека постојната монетарна поставеност е соодветна, при што Комитетот за оперативна монетарна политика одлучи на аукцијата да се понудат благајнички записи на ниво од 25.500 милиони денари, со непроменета каматна стапка од 3,25%.
Најновите показатели покажуваат дека економската активност и понатаму расте со солидно темпо, делумно поддржана од кредитната активност на домашните банки. Економското закрепнување се одвива без ценовни притисоци и без притисоци во надворешниот сектор. Девизните резерви и понатаму се одржуваат на соодветно ниво, коешто е доволно за справување со евентуалните непредвидени шокови во иднина. Ризиците за домашната економија, поврзани со домашните политички случувања и економско-политичките случувања во Грција, во последниот период се намалија, а нивните ефекти и понатаму се оценуваат како ограничени и главно остварени преку каналот на очекувањата. Сепак, иако намалена, и понатаму е присутна неизвесност во окружувањето. Во вакви услови, излегувањето од зоната на приспособлива монетарна политика во следниот период ќе зависи од промените во надворешната позиција на економијата и од ефектите врз девизните резерви.
Најновите макроекономски показатели не упатуваат на поголеми промени во амбиентот за водење на монетарната политика. По растот на БДП во првото тримесечје, којшто соодветствуваше со проекциите, показателите за економската активност во вториот квартал посочуваат на продолжување на овие трендови. Податоците за индустриското производство со јуни покажаа раст на овој сектор, со што во целост беше надминато намалувањето забележано во периодот април - мај. Најновите податоци за градежништвото и трговијата покажуваат подобри остварувања од оние во првото тримесечје. Сите овие показатели упатуваат на економски раст во вториот квартал, којшто не би отстапувал значително од проектираниот. Сепак, и натаму се присутни неповолните ризици околу растот за втората половина од годината, заради евентуални пролонгирани ефекти од домашните случувања и случувањата во надворешното окружување. Општото ценовно ниво во јули забележа пад на месечна и на годишна основа, пред сè заради пониските цени на прехранбената компонента. Во просек, во првите седум месеци од годината општото ниво на цени во домашната економија се намали за 0,3% на годишна основа. Од друга страна, растот на базичната инфлација забрза, потврдувајќи ја констатацијата за намалени ризици од понатамошно намалување на цените. Инфлациските остварувања засега се оценуваат дека се во рамки на проектираните. Последните оцени за надворешните претпоставки, споредено со априлските проекции, покажуваат очекувања за нешто пониски светски цени на енергијата и прехранбените производи. Честите промени во очекувањата за цените на примарните производи упатуваат на значителна неизвесност околу идното движење на овие производи и на голема можност за нагли промени кај овие категории.
Според последните расположливи податоци за третото тримесечје на 2015 година, девизните резерви бележат пад. Гледано преку факторите на промена, намалувањето на резервите во овој период е последица, пред сè на редовното намирување на надворешните обврски од страна на државата, а делумно и на нето-продажбата на девизи на девизниот пазар од страна на НБРМ. Имено, во почетокот на јули, во услови на акумулирање девизни средства од страна на банките, Народната банка интервенираше со нето-продажба на девизи. Сепак треба да се нагласи дека на крајот на месецот, со почетокот на сезоната на високи приливи на девизи и релативно добрата девизна позиција на банките, услови промена на насоката на интервенции на Народната банка со банките-поддржувачи во насока на откуп, којшто продолжува и во август. Остварувањата на девизниот пазар од почетокот на годината заклучно со јули и натаму се подобри на годишна основа, во услови на повисока понуда на девизи врз основа на извоз од страна на новите производствени капацитети од слободните економски зони и надвор од нив, девизни приливи поврзани со реализација на капиталните инфраструктурни проекти и намалената побарувачка на девизи за увоз на енергенти. Oд показателите за надворешниот сектор, единствени расположливи податоци за третиот квартал се податоците за нето-откупот од менувачкото работење со втората декада на јули, коишто покажуваат значително подобрување на состојбата на менувачкиот пазар и засега даваат индикација за движење на приватните трансфери во проектираните рамки. Анализата на показателите на адекватност на девизните резерви покажува дека тие и понатаму се движат во сигурна зона.
Ликвидноста на банките, под влијание на автономните фактори во јули, забележа пад, главно поради сезонскиот раст на готовите пари во оптек и на интервенциите на Народната банка на девизниот пазар. Тоа услови понизок интерес на банките за монетарните инструменти и зголемена трговска активност на пазарите на пари.
Во однос на кредитниот пазар, првичните податоци за јули покажуваат натамошен раст на вкупните кредити на приватниот сектор, со поумерена динамика во однос на претходниот период, што не е невообичаено за овој период од годината. Годишната стапка на раст на вкупните кредити во јули изнесува 9% и е во рамки на проекцијата за третиот квартал од 9,8%. Во однос на депозитниот потенцијал, првичните податоци со јули покажуваат нивно намалување, коешто е резултат на падот на депозитите на корпоративниот сектор. Од друга страна, по двомесечното намалување, депозитите кај домаќинствата во јули забележаа раст, најмногу поттикнат од штедењето во домашна валута. Овие поместувања сигнализираат постепено исцрпување на неповолните ефекти врз довербата на населението од зголемената неизвесност во домашното и надворешното окружување. Сепак, остварувањата кај вкупните депозити со јули се послаби од проектираните, при што на крајот на јули вкупните депозити на годишна основа се повисоки за 7,4%, додека проекцијата за крајот на третиот квартал предвидува раст од 9,5% на годишна основа.
На меѓународните финансиски пазари, во фокусот на пазарните учесници во јули беа случувањата во Грција и Кина, како и почетокот на нормализацијата на монетарната политика во САД. Неизвесноста на пазарите во значаен дел беше прекината со постигнувањето договор меѓу грчката влада и меѓународните кредитори за потребните реформи во земјата, што создаде основа за отпочнување преговори за трета финансиска помош. Од друга страна, загриженоста на пазарните учесници околу случувањата во Кина се поврзува со ризиците за раст на кинеската економија во наредниот период и ефектите врз трговските текови на глобално ниво. Со оглед на релативно поволните економски остварувања во САД, и натаму се очекува ФЕД да ги зголеми каматните стапки кон крајот на 2015 година. Што се однесува на евро-зоната, макроекономските индикатори упатуваат на натамошен низок раст на економската активност, што ја нагласува потребата за целосно спроведување на Програмата за квантитативно олеснување од страна на Европската централна банка.
Општо земено, во периодот од последните априлски проекции, заради ризици од домашна и од надворешна природа, окружувањето беше неизвесно и нестабилно, но во последниот период неизвесноста, сепак, е намалена. Последните макроекономски показатели и оцени засега не упатуваат на позначајни промени во амбиентот на спроведување на монетарната политика. Фундаментите на економијата и натаму се солидни. Показателите за адекватност на девизните резерви и натаму остануваат во сигурна зона. Економскиот раст е солиден и нема ценовни притисоци. Движењата на кредитниот пазар веќе подолг период генерално се поволни, упатувајќи на релативно ефикасна трансмисија на досега донесените монетарни мерки врз кредитната активност и постабилни очекувања на домашните банки. Најновите податоци за менувачкиот пазар и за пазарот на депозити покажуваат стабилизирање на очекувањата и засега ја потврдуваат констатацијата за ограничени и времени ефекти од домашните политички случувања и случувањата во Грција врз домашната економија.
Сепак, неизвесноста и понатаму е присутна и НБРМ ќе продолжи внимателно да ги следи идните макроекономски движења и евентуалното остварување на ризиците и соодветно на тоа, ќе ја приспособува монетарната политика.