Почитувани дами и господа,
Дозволете ми накратко да го одземам вашето внимание.
Пред сѐ сакам, во името на сите вечерашни добитници на благодарници за значителниот личен придонес во процесот на монетарното осамостојување на Република Македонија, и од мене лично, да им се заблагодарам на домаќините и лично, на гувернерот г. Димитар Богов.
Посебно сакам да се заблагодарам за организацијата на оваа скромна свеченост по повод јубилејот 25 години од монетарното осамостојување на Рeпублика Македонија и пуштањето во оптек на првите македонски пари, затоа што тоа нѐ враќа во мислите во времето кога се вршеа и подготовките за овој државнички чин.
Крајот на 1991 година и почетокот на 1992 година беа преполни со настани, некои толку важни и драматични што ние, учесниците во тие настани, нема да ги заборавиме до крајот на нашиот живот.
Сето тоа се случуваше, поради важни причини, во голема тајност и далеку од очите на јавноста.
Некои од тие настани се незаборавни, а некои дури и со историско значење.
- Може ли да се заборави во какви услови и со колкави тешкотии ги набавивме хартијата за вредносните бонови и специјалните бои?
- Може ли да се заборави напнатоста во ателјето на печатницата во Прилеп, кога конечно мораше да се одлучиме за дизајнот на вредносните бонови?
- Можат ли да се заборават денот и часот кога почна печатењето на вредносните бонови?
- Најпосле, може ли да се заборави историскиот момент кога излеговме од тајноста со активностите и премиерот, г. Никола Кљусев, од собраниската говорница ги покажа вредносните бонови кои веќе го добија и својот назив „денари“.
Монетарното осамостојување многу граѓани го сфатија како едноставен чин. Набавка на хартија и бои и замена на старите банкноти.
Меѓутоа, подготовката и реализацијата на монетарното осамостојување на една новосоздадена држава е многу голем, комплексен и тежок подвиг.
Многумина од учесниците во тие настани останаа анонимни. Ќе си земам за право да спомнам барем некои од нив:
Господинот Томе Неновски, кој со малубројните стручни соработници ги подготви нацртите на законите, подзаконските акти и одлуки со кое се поставија основите на монетарниот систем и платниот промет во државата;
Господинот Глигор Бишев, кој во услови на оскудни статистички податоци и недоволни искуства, со своите соработници ја изработи првата монетарна проекција за '92 година;
Госпоѓата Душанка Христова, која, исто така, со своите малубројни стручни соработници подготви нацрти на закони за девизниот режим во државата и многу подзаконски акти за кредитните односи со странство, курсот на денарот, девизните резерви. Ја изготвија и ја објавија и првата курсна листа на денарот;
На крајот сакам да го спомнам и г. Добри Мицковски, кој откако тогашниот директор на Трезорот поднесе оставка, ја прифати директорската функција во Трезорот, понесувајќи голема одговорност околу печатењето на вредносните бонови и организирањето на трезорското работење.
На сите нив, и на многу други неспомнати работници од тоа време, им ја искажувам мојата голема благодарност.
На крајот, сакам со неколку зборови да ги спомнам и соработниците од печатницата во Прилеп.
Кога сѐ беше подготвено за печатење на вредносните бонови, немавме решение за уште две работи: дизајнот на боновите и нивниот назив. Прашањето за називот го оставивме да се реши подоцна со посебен закон. Прашањето за дизајнот на боновите, кое е од особено големо значење во повеќе национални држави како што е нашата, не можеше да се одлага, мораше брзо да се реши и тоа во строга дискреција.
Моите обиди со тогашните одговорни политичари да се изнајде решение останаа неуспешни.
Обидот да се консултираат историчари за користење некои значајни историски личности, исто така, не доведе до прифатливо решение.
Време за чекање, за натамошни консултации, немаше. Можеше да се случи секој нареден ден да мораме југословенските динари да ги замениме со македонски пари.
Во таква напната ситуација, една студена јануарска ноќ, во ателјето на печатницата, каде што покрај мене беа присутни уметникот Борче Тодоровски, директорот г. Сашо Зафировски и уште неколку нивни соработници, од многуте реализирани идеи во конкретни слики, изработени од уметникот Борче, се одлучивме за дизајн на вредносните бонови кој беше еднаков за сите апоени, различен само по бојата и износот, кој на сите ви е познат.
Ја користам приликата да им се заблагодарам и на господата Борче Тодоровски и Сашо Зафировски.
Вам драги гости, ви благодарам на вниманието.