Mbledhja e nëntë e Këshillit të Bankës Popullore

Këshilli i Bankës Popullore sot zhvilloi mbledhjen e tij të nëntë, në të cilën u shqyrtua dhe miratua Raporti për rreziqet në sistemin bankar në tremujorin e parë të vitit 2017, ku u konstatua se aktivitet e përgjithshme të bankave në periudhën në fjalë u zvogëluan për 1,6% nën ndikimin e faktorëve të zakontë sezonal, aktivitetin e ngadalësuar ekonomik, si dhe nga rreziqet prej ngjarjet politike në vend të cilat ishin akoma prezent.  

Potenciali depozitues i bankave u zvogëlua në tremujorin e partë të vitit 2017, fillimisht nën ndikimin e zvogëlimit të depozitave të korporatave.  Depozitat e amvisërive u rritën për 0,2%.  Aktiviteti kreditues i bankave në tremujorin e parë u zvogëlua, gjatë rënies së mbështetjes kreditore të sektorit të korporatave dhe rritjes së kredititimt të amvisërive.  Megjithatë, në kushte të ruajtjes së vlerësimeve për stabilitet të themeleve të ekonomisë së vendit, pritjet e subjekteve ekonomike dhe më tej dukshëm dhe vazhdimisht u stabilizuan, që e mundësoi Bankën Popullore që në janar dhe shkurt të vitit 2017 të vazhdojë me normalizimin e politikës monetare.  Norma bazë e interesit u reduktua për 0,50 pikë përqindje dhe u zvogëlua në 3,25% që është niveli para eskalimit të gjendjes politike dhe spekulimeve në tregun valutor dhe të depozitave në tremujorin e dytë të vitit 2016.  Ndryshimet në lartësinë e normës bazë të interesit u shoqëruan edhe me ndryshime në lartësinë e shumës së ofruar të bonove të bankës qendrore.

Treguesit për rrezikun e kreditit vazhduan të përmirësohen, edhe pse me dinamikë më të moderuar në krahasime me periudhën paraprake.  Pas „pastrimit“ të konsiderueshëm të portfolëve të kredive të bankave nga kreditë e vjetra dhe kredive plotësisht të rezervuara me probleme gjatë vitit të kaluar, në fund të tremujorit të parë të vitit 2017, pjesëmarrja e kredive me probleme në kreditë në total regjistroi një zhvendosje të vogël teposhtë dhe u zvogëlua në nivelin prej 6,4% kundrejt 6,6% në 31 dhjetor të vitit 2016.  Pjesëmarrja e kredive me probleme në kreditë në total të amvisërive është stabile, rreth 2,5%.

Mbulimi i lartë i kredive me probleme me vetë-zhvlerësim prej 77,7% me një vëllimi dhe kualiteti të kënaqshëm të aseteve të bankave, i kufizon pasojat nga mos pagesa e plotë e këtyre kredive mbi pozicionet solvente të bankave.

Në tre muajt e parë të vitit 2017, asetet likuide të bankave regjistrojnë zvogëlim të moderuar, në një pjesë, si pasojë e faktorëve nga ndikimi sezonal, por në një pjesë tjetër si rezultat i ndikimit të mëtejshëm të pasigurisë nga gjendja politike në vend në këtë periudhë mbi burimet financiare, veçanërisht mbi depozitat e subjekteve jo-financiare.  Asetet afatshkurtra valutore në bankat e huaja regjistrojnë ulje më të madhe, dhe në një shkallë më të ulët zvogëlohen edhe vendosjet e bankave në bono të qeverisë.   Pavarësisht këtyre zhvillimeve, treguesit për likuiditet qëndruan në nivel stabil dhe të kënaqshëm.  Asetet likuide marrin pjesë me mbi 35% në aktivën e sistemit bankar dhe në të njëjtën kohë mbulojnë rreth 53% nga detyrimet afatshkurta në total dhe rreth 58% nga depozitat totale të amvisërive.  

Treguesit për profitabilitet dhe efikasitet të sistemit bankar, në përgjithësi regjistrojnë përmirësime të mëtejshme dhe janë në nivel solid.  Fitimi i sistemit bankar regjistroi normë të rritjes prej 9.1% në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit 2016.  Bankat vazhdojnë të ofrojnë norma të larta të rendimentit të kapitalit mesatar dhe aktivës mesatare, prej 13.8% dhe 1.5%, respektivisht, që ka rëndësi të veçantë në procesin e brendshëm të krijimit të kapitalit, në kushte të pothuajse mungesës së de-kapitalizimit me anë të emetimit të aksioneve.  

Me ndryshimet e reja të Ligjit për bankat dhe ndryshimet dhe plotësimet e rregullativës nënligjore në fund të vitit 2016 u arrit harmonizim i mëtejshëm me reformat e standardit ndërkombëtare të kapitalit Bazel 3.  Treguesit e aftësisë së pagimit dhe kapitalizimit të sistemit bankar regjistrojnë rritje të caktuar në tremujorin e partë të vitit 2017, që më së shumti del nga zvogëlimi i aktivës së ponderuar në bazë të rreziqeve të bankave, dhe atë sipas rrezikut valutor para së gjithash.  Rezultatet nga stres-testit të kryer më 31 mars të vitit 2017 janë më të mira në krahasim me fundin e vitit 2016 dhe sugjerojnë rezistencë të kënaqshme të bankave ndaj goditjeve të simuluara.

Ekspozimi i sistemit bankar ndaj rreziqeve tjera ka domethënie të vogël.  Përfaqësimi i konsiderueshëm i kredive me komponentë valutore të amvisërive dhe kompanive jo-financiare e thekson domethënien e rrezikut valutore për stabilitetin e tyre dhe rrjedhimisht, për stabilitetin e bankave, për të cilin parakusht thelbësor është politika e kursit stabil valutore të denarit në raport me euron, e cila e zvogëlon probabilitetin e realizimit të rrezikut valutor në një nivel relativisht të ulët. 

Në mbledhjen e sotme, Këshilli i Bankës Popullore e miratoi Vendimin për ndryshim të Vendimit për rezervë të detyruar, me të cilën u mundësua që asetet e bankave të cilat janë të ndara në Fondin e Garantuar Rezervë të posa formuar të Sistemeve Ndërbankar të Klirimit AD Skopje (KIBS) të përfshihen në përmbushjen e rezervës së detyruar të bankave në denarë.  Me këtë ndryshim arrihet efekt neutral i likuiditetit ndaj sistemi bankar nga asetet e ndara në fondin e garantuar rezervë, i cili u formua për shkak të menaxhimit optimal me rreziqet e likuiditetit në punën e sistemit të pagesave KIBS.  

Banka Popullore e Republikës së Maqedonisë, në bazë të programit të planifikuar dhe dinamikës së aktiviteteve, miratoi edhe Vendimin për emetim dhe Vendimin për lëshim në qarkullim të monedhës për qëllime koleksionuese „Besa, Shpresa, Dashuria dhe nëna e tyre Sofia“, me vlerë prej 100 denarësh në sasi prej 5000 copash, si dhe Vendimin për emetim dhe Vendimin për lëshim në qarkullim të monedhës për qëllime koleksionuese „Rrota e fatit", me vlerë prej 10 denarësh në sasi prej 7000 copash.

Këshilli shqyrtoi edhe çështje tjera brenda juridiksionit të tij.