Banka Popullore vazhdon të shtrëngojë politikën monetare: normat e interesit u rritën me 0,25 p.p. shtesë.

Shkup, 22 mars 2023 

Më 21 mars 2023 u mbajt mbledhja e rregullt e Komitetit për Politikë Operative Monetare të Bankës Popullore ku u rishqyrtuan të dhënat dhe informacionet më të fundit për ekonominë vendase dhe zhvillimet më të fundit në tregjet financiare ndërkombëtare dhe vendase në kuadër të përcaktimit të politikës monetare.

Në mbledhjen e Komitetit u vendos që  norma bazë e interesit e bonove të thesarit të rritet për 0,25 p.p. në nivelin prej 5,50%. Në mbledhje u miratua edhe vendimi për për rritjen e normave të interesit të depozitave të disponueshme, edhe me 0,25 p.p., Kështu, normat e interesit për depozitat njëditore dhe 7 ditore do të jenë përkatësisht 3,40% dhe 3,45%. Oferta e bonove të thesarit në ankandin e rregullt nuk ka ndryshuar dhe do të mbahet në 10 miliardë denarë. Me këto ndryshime, Banka Popullore vazhdon të shtrëngojë politikën monetare, e cila ka nisur që në fund të vitit 2021, me udhëheqjen aktive të likuiditetit nëpërmjet ndërhyrjeve në tregun valutor dhe nga prilli e në vazhdim nëpërmjet rritjes së normave të interesit. Ky përcaktim monetar u mbështet dhe u fuqizua edhe përmes ndryshimeve në instrumentin e rezervës së detyrueshme, me qëllim rritjen e kursimeve në denarë, i dhe masat sistematike të vendimmarrjes për vendosjen e shtresës mbrojtëse kundërciklike të kapitalit gjë që forcon më tej elasticitetin e sistemit bankar.

Lëvizjet në periudhën e kaluar në segmentet që lidhen me politikën monetare janë në pajtim me pritshmëritë, por rreziqet vazhdojnë ende. Norma vjetore e inflacionit u ngadalësua edhe në shkurt të vitit 2023, për të katërtin muaj radhazi. Në të njëjtën kohë, hulumtimet e Komisionit Europian, nga nëntori e në vazhdim, tregojnë pritshmëritë e konsumatorëve për një ulje të caktuar të inflacionit në dymbëdhjetë muajt e ardhshëm. Edhe inflacioni bazë shënoi ngadalësim, por është ende në nivele më të larta. Gjithashtu, pavarësisht ecurisë rënëse, pritshmëritë për dinamikën e ardhshme të çmimeve të produkteve primare në bursa janë shoqëruar ende me pasiguri të madhe. Në tregun valutor, lëvizjet janë të qëndrueshme, me përmirësim të vërejtur në të gjitha segmentet, përfshirë edhe sektorin e korporatave. Megjithatë, pasiguria rreth flukseve të ardhshme vazhdon ende, dhe mjedisi për zbatimin e politikës monetare ndërlikohet më tej nga zhvillimet e fundit në ShBA dhe Europë lidhur me problemet në sferën financiare. Për ato arsye, është i nevojshëm menaxhimi i kujdesshëm i politikave për të stabilizuar inflacionin dhe pritjet inflacioniste në baza afatgjate. E parë nga këndvështrimi i normës së interesit të huaj, si faktor i jashtëm i rëndësishëm për zbatimin e politikës monetare të brendshme, në mbledhjen e muajit mars, BQE-ja, sipas njoftimit, mori vendim për rritjen e normave bazë të interesit në pajtim me perspektivat e mbajtjes së inflacionit në nivel më të lartë për periudhë më të gjatë se sa pritej më parë.

Në terma të treguesve më të fundit, rritja e çmimeve vendase vijon të ngadalësohet në pajtim me pritshmëritë dhe në muajin shkurt të vitit 2023 u ul në 16,7% (17,1% në janar). Ngadalësimi i normës vjetore të inflacionit kushtëzohet nga rritja e ngadaltë e çmimeve të energjisë dhe komponentëve bazë të inflacionit, me stabilizim të caktuar në komponentin ushqimor. Rishikimet në lidhje me lëvizjet e pritshme në supozimet e inputeve të jashtme për projeksionin e inflacionit janë në drejtime të ndryshme, ndërkohë që rreziqet në raport me normën e parashikuar të inflacionit për vitin 2023 janë kryesisht të balancuara. Në të njëjtën kohë, ende theksohet pasiguria e lartë në lëvizjen e çmimeve botërore të produkteve primare në periudhën e ardhshme, duke pasur parasysh efektet e pasigurta ekonomike të luftës në Ukrainë.

Në pajtim me standardet ndërkombëtare, niveli i rezervave valutore në fund të muajit shkurt është i mjaftueshëm për të ruajtur stabilitetin e kursit të këmbimit të valutës vendase. Lëvizjet në tregun e brendshëm valutor kanë qenë kryesisht të qëndrueshme gjatë muajit shkurt, ku Banka Popullore ka qenë e pranishme vetëm përkohësisht në tregun valutor. Sipas të dhënave më të fundit të disponueshme nga sektori i jashtëm, deficiti tregtar në janar 2023 është aktualisht pak më i ulët se sa pritshmëritë për tremujorin e parë të vitit, por periudha e vlerësimit është shumë e shkurtër për të nxjerrë përfundime më të sakta. Arritjet më të fundit të tregut valutor në muajin shkurt janë të favorshme dhe për momentin janë në pajtim me flukset neto të parashikuara nga transfertat private për tremujorin e parë të vitit 2023. Zhvillimet e bilancit të pagesave për tremujorin e katërt 2022 tregojnë një deficit më të ulët të llogarisë rrjedhëse krahasuar me parashikimin e tetorit, ndërsa në të njëjtën kohë u arritën flukse hyrëse financiare neto më të larta se sa pritej, të cilat së bashku çuan në rritje më të lartë të rezervave valutore nga pritshmëritë.

Sa i përket aktivitetit ekonomik të brendshëm, në tremujorin e katërt të vitit 2022, rritja reale e PBB-së pritet të ngadalësohet, në mënyrë që mesatarisht për të gjithë vitin 2022, ekonomia shënon një rritje reale prej 2,1%, që është shumë afër pritjeve nga projeksioni i tetorit. Të dhënat e disponueshme aktualisht me frekuencë të lartë për tremujorin e parë të 2023 janë të pamjaftueshme për të kuptuar situatën në tërësi. Për momentin, të dhënat e muajit janar tregojnë për rritje të qëndrueshme reale të qarkullimit vjetor në totalin e tregtisë, në krahasim me rënie të lehtë në tremujorin e mëparshëm, si dhe lëvizjet negative më të moderuara në prodhimin industrial.

Përsa i përket lëvizjeve monetare, në shkurt 2023, rritja e aktivitetit kreditor në bazë vjetore vijon të ngadalësohet dhe arritën 7,7%, që është kryesisht brenda ngadalësimit të pritur. Në të njëjtën kohë, kredia për popullsinë vijon të ngadalësohet, me normën vjetore të rritjes në muajin shkurt 7,2%. Njëkohësisht, rritja e depozitave u përshpejtua dhe arriti në 5,9%, që është pak mbi pritshmëritë.

Në përgjithësi, mjedisi i jashtëm i pasigurt dhe në ndryshim dhe rreziqet e theksuara kërkojnë kujdes të mëtejshëm nga mbajtësit e politikave makroekonomike. Banka Popullore mbikëqyr me kujdes të dhënat dhe rreziqet makroekonomike dhe është e gatshme të përdorë të gjitha instrumentet e nevojshme dhe të marrë masa që do të kontribuojnë në ruajtjen e stabilitetit të kursit të këmbimit, stabilizimin e pritjeve inflacioniste dhe stabilitetin e çmimeve në afat të mesëm.