Shkup, 20 dhjetor 2023
Norma bazë e interesit mbetet në nivelin 6,30% - pozicionimi aktual monetar i përshtatshëm për kushtet në ekonomi
Më 19 dhjetor 2023 u mbajt mbledhja e rregullt e Komitetit për Politikë Operative Monetare të Bankës Popullore, ku u shqyrtuan të dhënat dhe informacionet më të fundit në ekonominë globale dhe vendase si dhe zhvillimet më të fundit në tregjet financiare ndërkombëtare dhe vendase në kuadër të përcaktimit të politikës monetare.
Në kushtet e ngadalësimit të ndjeshëm të inflacionit dhe të tregut të favorshëm valutor, por edhe përballë rreziqeve ende të pranishme, Komiteti vendosi që normat e interesit të mbeten të pandryshuara. Kështu, norma e interesit për bonot e thesarit mbetet në nivelin 6,30%, njëkohësisht me mbajtjen e normave të interesit për depozitat njëditore dhe 7 ditore në nivelet 4,20% dhe 4,25%, përkatësisht. Oferta e bonove të thesarit në ankandin e rregullt është e pandryshuar dhe mbahet në 10 miliardë denarë. Në mbledhje u vlerësua se ruajtja e nivelit aktual të normave të interesit, së bashku me ndryshimet në rezervën e detyrueshme (e fundit me zbatim nga dhjetori i vitit 2023) dhe masat makroprudenciale të marra deri më tani, do të kontribuojnë në ngadalësimin e mëtejshëm të inflacionit dhe ruajtjen e stabilitetit të kursit të këmbimit.
Vendimi i fundit për politikën monetare bazohet në lëvizjet e realizuara dhe vlerësimet e treguesve kryesor për politikën monetare. Inflacioni i brendshëm vazhdon të ngadalësohet dhe u ul në 3,1% në nivel vjetor në muajin nëntor 2023. Këto arritje reflektojnë uljen e ndjeshme të presionit nga komponentët e çmimeve të ushqimeve dhe energjisë elektrike, si dhe uljen e presioneve të çmimeve nga kategoritë më pak të ndryshueshme, në pajtim me masat monetare të marra. Në të njëjtën kohë, norma vjetore e inflacionit në vendin tonë u ngadalësua ndjeshëm në krahasim me Eurozonën, ndaj diferenca në inflacion është parëndësishme. Në të njëjtën kohë, norma vjetore e inflacionit në vendin tonë u ngadalësua ndjeshëm në krahasim me Eurozonën, ndaj diferenca në inflacion është jo shumë domethënëse. Më të moderuara janë edhe pritjet inflacioniste të konsumatorëve të shprehura në sondazhet e nëntorit të Komisionit Europian. Megjithatë, norma mesatare e inflacionit është ende në nivel relativisht të lartë, krahasuar me mesataren historike. Rreziqet lidhur me dinamikën e çmimeve në të ardhmen ende ekzistojnë, për të cilat përveç pasigurisë së lëvizjes së çmimeve në bursat botërore, kontribuojnë edhe faktorë të caktuar të brendshëm. Prandaj, nevojitet kujdes i mëtejshëm, përfshirë këtu edhe në politikat që ndikojnë në anën e kërkesës së ekonomisë.
Për sa i përket politikës së Bankës Qendrore Europiane (BQE), në seancën e fundit të muajit dhjetor, u miratua vendimi për mbajtjen e normave bazë të interesit në të njëjtin nivel, në vlerësimet e ngadalësimit të mëtejshëm të inflacionit në vitin e ardhshëm dhe arritjes së objektivit afatmesëm të inflacionit në vitin 2025.
Gjendja e tregut valutor është e qëndrueshme dhe lëvizjet janë të favorshme. Niveli i rezervave valutore në fund të muajit nëntor është 3.963,7 milionë euro, që sipas standardeve ndërkombëtare dhe treguesve që mbikëqyren, është nivel i përshtatshëm për ruajtjen e stabilitetit të kursit të këmbimit valutor vendas. Që nga fillimi i vitit, rezervat valutore kanë shënuar rritje, si pasojë e lëvizjeve të favorshme në tregun valutor dhe ndërhyrjeve me blerje neto të valutës nga Banka Popullore. Arritjet janë rezultat i presioneve të reduktuara nga kriza energjetike, dhe rrjedhimisht i uljes së kërkesës nga kompanitë, rritjes së blerjes neto nga individët si sinjal i besueshmërisë së monedhës vendase, si dhe likuiditetit valutor përgjithësisht të mirë të bankave. Në lidhje me të dhënat e fundit për muajin tetor 2023, të disponueshme nga sektori i jashtëm, aktualisht tregojnë për deficit tregtar pak më të ulët për tremujorin e fundit të vitit nga sa pritej sipas projeksionit të tetorit, ndërsa më të favorshme janë arritjet e tregut valutor në muajin nëntor 2023.
Rritja e aktivitetit ekonomik është e moderuar dhe ecën në pajtueshmëri me pritshmëritë, të cilat sipas parashikimeve të fundit tregojnë për rritje të ngadaltë ekonomike këtë vit, në kushte të kërkesës së huaj më të dobët. Rritja reale e PBB-së në tremujorin e tretë 2023 është 1,2% në bazë vjetore (pas rritjes prej 1,1% në tremujorin paraardhës) dhe është në linjë me rritjen e parashikuar për këtë tremujor sipas ciklit të projeksioneve të tetorit. E analizuar sipas komponentëve, rritja rezulton nga eksportet neto, e plotësuar nga rritja e mëtejshme e konsumit personal. Duke pasur parasysh sasinë e kufizuar të të dhënave të disponueshme, është ende herët për njohuri më të plota mbi aktivitetin ekonomik për tremujorin e katërt të 2023. Për tani, të dhënat për tetorin 2023 tregojnë lëvizje solide pozitive në prodhimin industrial, si dhe ngadalësim të rënies reale tek qarkullimi në totalin e tregtisë.
Në sektorin monetar, sipas të dhënave fillestare të nëntorit 2023, depozitat dhe kreditë vazhdojnë të rriten me ritme që aktualisht janë brenda pritshmërive për tremujorin e fundit të vitit.
Në përgjithësi, të dhënat më të fundit për treguesit kryesorë makroekonomikë po lëvizin kryesisht në pajtim me pritshmëritë. Megjithatë, kushtet për zhvillimin e politikës monetare janë ende të pasigurta dhe kërkojnë mbikëqyrje të mëtejshme të kujdesshme të dinamikës dhe faktorëve të inflacionit dhe të pritjeve inflacioniste. Prandaj, nevojitet kujdes i mëtejshëm në drejtimin e politikës monetare, respektivisht në udhëheqjen e politikave makroekonomike që ndikojnë mbi kërkesën në ekonomi. Banka Popullore edhe më tej është e gatshme të përdorë të gjitha instrumentet e nevojshme dhe të marrë masat e duhura që do të kontribuojnë në ruajtjen e stabilitetit të kursit të këmbimit, stabilizimin e pritjeve inflacioniste dhe stabilitetin e çmimeve në afat të mesëm.