Mbledhja e rregullt e Komitetit për Politikë Operative Monetare të Bankës Popullore
Shkup, 16 qershor 2021
Më 15 qershor të vitit 2021 u mbajt mbledhja e rregullt e Komitetit për Politikë Operative Monetare të Bankës Popullore, në të cilën u shqyrtuan zhvillimet në tregjet financiare ndërkombëtare dhe vendore dhe treguesit për ekonominë vendase në kontekst të pozicionimit të politikës monetare.
Në mbledhje u vendos që norma bazë e interesit të mbetet e pandryshuar në 1,25%, në mënyrë që politika monetare të ruaj natyrën e saj të relaksuar. Duke marrë parasysh lehtësimin tashmë të kryer në mars të vitit 2021, ndërsa pasiguritë dhe rreziqet lidhur me pandeminë ende ekzistojnë, në këtë mbledhje u vendos që norma e bonove të bankës qendrore të mbahet në nivelin aktual, e cila ishte vlerësuar si e përshtatshme për kushtet aktuale ekonomike dhe financiare. Ulja e deritanishme e normës bazë të interesit, si dhe ulja e konsiderueshme e shumës së ofruar të bonove të bankës qendrore, kontribuuan në rritjen e likuiditetit të sistemit bankar dhe mbështetjen e flukseve të kredisë në ekonomi. Në mbledhje u vlerësua se totali i likuiditetit të lëshuar përmes instrumentit themelor të Bankës Popullore që nga fillimi i pandemisë është i përshtatshëm, dhe u vendos që në ankandin që do të mbahet sot të ofrohen bono të bankës qendrore në shumë të pandryshuar prej 10 miliardë denarësh.
Sipas treguesve të fundit makroekonomikë për aktivitetin ekonomik, prodhimi i brendshëm bruto për tremujorin e katërt të vitit 2021 shënoi një rënie reale prej 1,9% në bazë vjetore, në mes të një vale të tretë të Kovid-19, e cila pati një ndikim negativ mbi dinamikën e rimëkëmbjes ekonomike. Një dinamikë e tillë e aktivitetit ekonomike në tremujorin e parë pritej në kuadër të ciklit të parashikimeve të muajit prill. Të dhënat aktuale me frekuencë të lartë për tremujorin e dytë të vitit 2021 janë të kufizuara për një perceptim të plotë të gjendjeve, por tregojnë sinjale pozitive në përputhje me stabilizimin e valës së tretë të pandemisë dhe fillimit të imunizimit në vend. Në të njëjtën kohë, të dhënat për muajin prill tregojnë përshpejtim të konsiderueshëm të rritjes vjetore reale të qarkullimit në totalin e tregtisë dhe prodhimtarisë industriale, në masë të madhe për shkak të bazës së ulët krahasuese, që është e lidhur me masat e rrepta të vendosura për parandalimin e përhapjes së Kovid-19 në këtë periudhë gjatë vitit të kaluar.
Lidhur me lëvizjet e inflacionit, rritja vjetore e çmimeve në periudhën prill-maj 2021 është 2,9% dhe është në përputhje me pritjet sipas parashikimeve të prillit të Bankës Popullore. Lidhur me lëvizjet e pritshme të çmimeve të importit, rreziqet e fundit janë në rritje. Pasiguria mbi lëvizjen e çmimeve botërore të produkteve parësore në periudhën e ardhshme është e theksuar, në përputhje me efektet e pasigurta ekonomike që lidhen me pandeminë dhe perspektivat për të trajtuar atë.
Rezervat valutore ruhen në nivelin e duhur dhe në zonën e sigurt, dhe në fund të muajit maj të vitit 2021 ato shënuan rritje krahasuar me gjendjen në fund të tremujorit të parë. Krahasuar me të dhënat nga sektori i jashtëm për tremujorin e dytë të vitit 2021, të dhënat për muajin prill tregojnë zgjerim të deficitit tregtar, i cili është diçka më i lartë nga pritjet në tremujorin e dytë të vitit, por periudha e vlerësimit është shumë e shkurtër për të arritur përfundime më të sigurta. Në të njëjtën kohë, sipas të dhënave të fundit për operacionet e këmbimit valutor, flukset hyrëse neto janë pak më të larta se sa pritjet për tremujorin e dytë të vitit 2021. Arritjet në bilancin e pagesave për tremujorin e parë të vitit 2021 janë në përputhje me pritjet sipas parashikimeve të prillit.
Brenda sektorit monetar, sipas të dhënave fillestare të muajit maj, vazhdon rritja vjetore e depozitave dhe kredive, me një dinamikë diçka më të shpejtë krahasuar me parashikimet e prillit.
Në periudhën midis dy mbledhjeve të Komitetit, likuiditeti i sistemit bankar në monedhë vendase është rritur edhe më tej, për të cilën, përveç realizimit të shpenzimeve të rregullta të buxhetit, kontribuoi edhe fillimi i zbatimit pakos së gjashtë të masave fiskale për ringjalljen e ekonomisë nga efektet e pafavorshme të pandemisë. Në kushte të këtilla, bankat patën një nevojë relativisht të ulët për tregtim me mjetet afatshkurtra likuide në denarë në tregun e parasë. Rimëkëmbja graduale e aktivitetit ekonomik në vend gjatë muajit maj kontribuoi në rritjen e nevojës për valuta të huaja nga sektori i korporatave, por dhe ofertë neto më të lartë të mjeteve në valutë të huaj nga personat fizikë në tregun e këmbimit valutor, që nga marsi i vitit 2020 në vazhdim. Bankat e plotësuan kërkesën neto për valuta të huaja të klientëve nga mjetet e tyre valutore dhe për këtë arsye Banka Popullore nuk ndërhyri në tregun e këmbimit valutor.
Në maj, procesi i përshpejtuar i vaksinimit të popullatës dhe mbështetja e politikëbërësve kontribuuan për ruajtjen e pritjeve të investitorëve në tregjet financiare ndërkombëtare për rimëkëmbje të ekonomive botërore. Në rrethana të tilla, vazhdon trendi i rritjes në indekset e bursave të aksioneve në bursat globale, duke arritur nivele të reja më të larta historike. Çmimet e obligacioneve shtetërore në SHBA dhe euro zonë nuk kanë ndryshime të konsiderueshme gjatë muajit dhe janë ruajtur në nivele relativisht të larta, ndërsa vlera e dollarit amerikan në raport me euron u zvogëlua mesatarisht, kryesisht nën ndikimin e pritjeve për shtyrjen e shtrëngimit të politikave të FED-it dhe propozimit për një stimul të konsiderueshëm fiskal në SHBA.
Në përgjithësi, në takimin e Komitetit u përfundua se zhvillimet në parametrat makroekonomike bazë aktualisht janë brenda pritjeve. Pasiguria dhe rreziqet nga pandemia e shkaktuar nga Kovid-19 vazhdojnë të jenë të pranishëm. Banka Popullore edhe në periudhën e ardhshme do të monitorojë me kujdes tendencat dhe rreziqet e mundshme, me qëllim reagimin e duhur nëse është e nevojshme.