Shkup, 14 korrik 2021
Qëndrimi aktual i politikës monetare vlerësohet si i përshtatshëm për kushtet makroekonomike
Më 13 korrik 2021, u mbajt mbledhja e rregullt e Komitetit për Politikë Operative Monetare të Bankës Popullore, në të cilën u shqyrtuan zhvillimet në tregjet financiare ndërkombëtare dhe vendore si dhe treguesit për ekonominë vendase në kontekst të pozicionimit të politikës monetare.
Në këtë mbledhje u vlerësua se niveli aktual i normës bazë të interesit është i përshtatshëm për kushtet aktuale ekonomike dhe financiare, dhe u vendos të mbetet е njëjtë, në nivelin 1.25%, në mënyrë që politika monetare të ruaj natyrën e saj të relaksuar. Ulja e deritanishme e normës bazë të interesit, si dhe ulja e konsiderueshme e shumes së ofruar të bonove të bankës qendrore, kontribuan në rritjen e likuiditetit të sistemit bankar dhe mbështetjen e flukseve të kredisë në ekonomi. Në mbledhje u vlerësua se totali i likuiditeti të lëshuar përmes instrumentit themelor të Bankës Popullore që nga fillimi i pandemisë është i përshtatshëm, si dhe u vendos se në ankandin që do të mbahet sot të ofrohen bono të bankës qendrore në shumë të pandryshuar prej 10 miliardë denarësh.
Sipas indikatorëve të fundit makroekonomikë për aktivitetin ekonomik, prodhimi i brendshëm bruto në tremujorin e parë të vitit 2021 shënoi një rënie reale prej 1.9% në bazë vjetore, në mes të një vale te tretë të Kovid-19, e cila pati një ndikim negativ mbi dinamikën e rimëkëmbjes ekonomike. Një dinamikë e tillë e aktivitetit ekonomik në tremujorin e parë pritej në kuadër të ciklit të parashikimeve të muajit prill. Të dhënat aktuale të disponueshme me frekuencë të lartë për periudhën prill-maj tregojnë rritje të lartë vjetore të aktivitetit ekonomik në tremujorin e dytë, kryesisht për shkak të bazës së ulët krahasuses, që është e lidhur me me masat e rrepta të vendosura për parandalimin e përhapjes së Kovid-19 në këtë periudhë gjatë vitit të kaluar, dhe pjesërisht për shkak të stabilizimit të situatës epidemiologjike dhe fillimit te imunizimit në vend. Gjegjësisht, të dhënat për këtë periudhë tregojnë norma të larta vjetore të rritjes së prodhimit industrial, qarkullimt të tregtisë totale dhe hotelierisë.
Për sa i përket inflacionit, rritja mesatare vjetore e çmimeve të konsumit në gjysmën e parë të 2021 është 2.4% dhe është afër pritshmërive nga cikli i parashikimeve të muajit prill të Bankës Popullore. Lidhur me lëvizjet e pritshme të çmimeve të importit, rishikimet e fundit janë në rritje. Kështu, pasiguria në lidhje me lëvizjen e çmimeve botërore të produkteve primare në periudhën e ardhshme është ende e theksuar, në përputhje me efektet e pasigurisë ekonomike të lidhura me pandeminë dhe perspektivat për të trajtuar atë.
Rezervat valutore në fund të qershorit 2021 janë më të larta se në fund të tremujorit të parë, të cilat ende janë në nivelin e duhur dhe në zonën e sigurt. Lidhur me të dhënat e disponueshme nga sektori i jashtëm për tremujorin e dytë të 2021, të dhënat për muajin prill dhe maj tani për tani tregojnë për një deficit tregtar më të lartë se sa pritej për tremujorin e dytë të vitit. Të dhënat e fundit mbi operacionet e këmbimit valutor tregojnë flukse hyrëse neto më të larta në transferet private sesa pritej në tremujorin e dytë të vitit 2021.
Brenda sektorit monetar, lëvizjet vazhdojnë të tregojnë dinamikë solide të rritjes vjetore të depozitave dhe kredive, dhe sipas të dhënave paraprake në muajin qershor 2021, rritja vjetore e depozitave është në përputhje me pritshmëritë, ndërsa rritja e kredive është mbi parashikimet.
Në periudhën midis dy mbledhjeve të Komitetit, likuiditeti në sistemin bankar mbeti në nivel relativisht solid dhe të qëndrueshëm, dhe bankat herë pas here tregtuan mjete afatshkurtra likuide në denarë në tregjet e parasë në fund të muajit qershorit. Në tregun e këmbimit valutor në muajin qershor, vazhdoi rritja e neto blerjes të valutës nga shtëpitë e këmbimit me shumë më të lartë në krahasim me të njëjtin muaj të vitit të kaluar, por edhe në krahasim me muajin qershorin të vitit 2019 para fillimit të krizës shëndetësore. Neto-kërkesa për valutë të huaj nga sektori i korporatave mbetet relativisht e qëndrueshme dhe u mbulua pothuajse plotësisht nga valutat e huaja të bankave. Tregu valutor ka qenë relativisht i favorshëm edhe gjatë periudhës se deritanishme të muajit korrik. Banka Popullore kishte disa ndërhyrje të parëndësishme me shitje në fillim të muajit qershor.
Në qershor, në tregjet financiare ndërkombëtare mbizotëruan pritjet për mbështetje të ekonomisë nga politikëbërësit dhe optimizmi, për shkak të rënies së numrit të personave të infektuar me koronavirus. Përkatësisht, për të ruajtur kushtet financiare të favorshme për një periudhë më të gjatë, pavarësisht shenjave të rimëkëmbjes ekonomike dhe rritjes së inflacionit, e cila u vlerësua si e përkohshme, bankat më të mëdha qendrore vazhduan të zbatojnë një politikë monetare të lehtësuar dhe mbajtën programe të gjera për lehtësim të kushteve për financim të sektorit privat. Në rrethana të tilla, kthimet nga bonot më të sigurta shtetërore të eurozonës dhe SHBA-së mbeten relativisht të ulëta.
Në përgjithësi, në takimin e Komitetit u përfundua se zhvillimet në parametrat bazë makroekonomikë janë brenda parashikimeve. Pasiguria dhe rreziqet nga zhvilimete e mëtejshme të pandemisë të shkaktuar nga Kovid-19 vazhdojnë të jenë të pranishëm. Banka Popullore edhe në periudhën e ardhshme do të përcjellë tendencat dhe rreziqet e mundshme, me qëllim reagimin e duhur nëse është e nevojshme.