Mbahet mbledhja e rregullt e Komitetit për Politikë Operative Monetare të Bankës Popullore

Shkup, 13 janar 2021 

Më 12 janar të vitit 2021 u mbajt mbledhja e rregullt e Komitetit për Politikë Operative Monetare të Bankës Popullore, në të cilën u shqyrtuan zhvillimet në tregjet financiare ndërkombëtare dhe vendore dhe treguesit për ekonominë vendase në kontekst të pozicionimit të politikës monetare. 

Në këtë mbledhje, u vendos që norma e interesit të mbahet në nivelin historikisht më të ulët prej 1,5%, duke ruajtur kështu natyrën e një politike të lehtësuar monetare. Ulja e normës bazë të interesit gjatë vitit të kaluar, si dhe ulja e deritanishme e shumës së ofruar të bonove të bankës qendrore, kontribuuan në rritjen e likuiditetit të sistemit bankar dhe mbështetjen e flukseve të kredisë në ekonomi. Duke marrë parasysh lehtësimin tashmë të kryer, dhe me rreziqe dhe pasiguri ende të pranishme, në këtë mbledhje u vendos që norma e bonove të bankës qendrore të mbahet në nivelin aktual, në përputhje me kushtet aktuale ekonomike dhe financiare. Në të njëjtën kohë, në mbledhje u vlerësua se likuiditeti i lëshuar prej gjithsej 15 miliardë denarësh përmes instrumentit themelor të Bankës Popullore vitin e kaluar është i përshtatshëm, dhe u vendos që në ankandin që do të mbahet sot të ofrohen bono të bankës qendrore në shumë të pandryshuar prej 10 miliardë denarësh. 

Të dhënat e fundit në dispozicion për prodhimin e brendshëm bruto tregojnë një rënie në ekonomi në tre tremujorët e parë të vitit prej 5,9%, që është në përputhje me pritjet e parashikimeve të fundit. Sa i përket tremujorit të katërt, të dhënat e fundit në dispozicion për aktivitetin ekonomik tregojnë zhvillime të favorshme në ekonominë vendase në raport me tremujorin paraprak, në kushte të masave të synuara dhe më pak kufizuese për trajtimin e valës së dytë të Kovid-19, si dhe rregullim gradual të sjelljes dhe shprehive të subjekteve ndaj situatës së re. Ngadalësim të mëtejshëm të rënies vjetore shënojnë industria dhe qarkullimi në tregtinë totale, pastaj ndërtimtaria shënon përshpejtim të rritjes, dhe lëvizje të pafavorshme vërehen vetëm në qarkullimin e hotelerisë.

Norma mesatare vjetore e inflacionit për tërë vitin 2020 është 1,2%, që është në përputhje me normën e parashikuar sipas parashikimeve të fundit. Në kushte të rishikimeve në supozimet e jashtme hyrëse në drejtime të ndryshme, pasiguria nga lëvizja e çmimeve të produkteve parësore në periudhën e ardhshme dhe ndikimi i tyre mbi çmimet e brendshme është akoma e theksuar, në përputhje me efektet e pasigurta ekonomike nga vala e dytë e pandemisë së Kovid-19 dhe kohëzgjatja e saj, si dhe shfaqja e një mutacioni të korona virusit.

Rezervat valutore janë akoma në një nivel të duhur dhe ruhen në zonë të sigurt, me një dinamikë ndryshimi në tremujorin e fundit e cila është më e mirë se sa pritej me parashikimet e fundit. Prandaj, vitin e kaluar pati një rritje të rezervave valutore prej rreth 100 milionë eurosh, përkundër rënies së pritur. Sa u përket treguesve në dispozicion për sektorin e jashtëm, treguesit e fundit për tregun e këmbimit valutor dhe tregtinë e jashtme tregojnë mundësinë e transferimeve private dhe deficit tregtar në kuadër të pritjeve për tremujorin e fundit.

Sa u përket lëvizjeve në totalin e depozitave dhe kredive, të dhënat fillestare deri më dhjetor tregojnë rritje solide të mëtejshme vjetore, më të lartë se e parashikuara për depozitat, ndërsa tek kreditë arritjet janë në kuadër të pritjeve në pajtim me parashikimet.

Në periudhën nga mbledhja e fundit e Komitetit në dhjetor dhe këndej, likuiditeti i sistemit bankar në monedhë vendase shënoi rritje të konsiderueshme, e kushtëzuar kryesisht nga realizimi i një pjese të pakos së katërt të masave për ringjalljen e ekonomisë në kushte të Kovid-19. Në kushte të këtilla, bankat kanë nevojë shumë më të ulët dhe të përkohshme për tregtim me mjetet afatshkurtra likuide në denarë në tregun e parasë. Zhvillime të favorshme kishte edhe në tregun valutor, të dukshme kryesisht përmes rritjes së ofertës neto të valutave të huaja nga personat fizikë në tregun valutor. Këto arritje të tregut u pasuan nga një rritje e mëtejshme e likuiditetit në valutë të huaj të bankave, për shkak të së cilës Banka Popullore për herë të parë në vitin 2020 ndërhyri me blerje të valutave të huaja. Zhvillimet e favorshme në tregun e këmbimit valutor vazhdojnë edhe në gjysmën e parë të janarit, me blerje neto të valutave të huaja nga ana e bankave.

Në dhjetor, fillimi i procesit të vaksinimit kundër korona virusit në më shumë vende, arritja e marrëveshjes për Bregzit ndërmjet Mbretërisë së Bashkuar dhe BE-së dhe pritjet për mbështetje të mëtejshme për rritje ekonomike nga bartësit e politikave krijuan perceptime optimiste tek investitorët rreth perspektivave për rimëkëmbje ekonomike në nivel global. Optimizmi në tregjet ndërkombëtare financiare kontribuoi për interesim të rritur për investime në instrumentet financiare me kthim më të lartë, me ç’rast vazhdoi rritja e indekseve globale të bursës, ndërsa vlera e Dollarit amerikan u ul. Çmimet e obligacioneve qeveritare nuk lëvizin ndjeshëm gjatë muajit, pra mbetën në nivele relativisht të larta.

Në përgjithësi, në mbledhjen e Komitetit ishte përfunduar se flukset aktualisht janë që qëndrueshme dhe treguesit e fundit makroekonomikë kryesisht lëvizin në përputhje me pritjet, me ç’rast perceptimet për ambientin për zbatimin e politikës monetare janë në pandryshuara në raport me vlerësimin paraprak. Megjithatë, pasiguria dhe rreziqet nga pandemia e shkaktuar nga Kovid-19 ende ekzistojnë, si në nivel global ashtu edhe brenda ekonomisë vendase. Banka Popullore edhe në periudhën e ardhshme do të monitorojë nga afër të gjithë tendencat dhe rreziqet e mundshme, me qëllim rregullimin e duhur të pozicionimit monetare, nëse është e nevojshme.