Одржана редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка

Скопје, 11 август 2021 година 

На 10 август 2021 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка, на којашто беа разгледани движењата на меѓународните и на домашните финансиски пазари и показателите за домашната економија во контекст на поставеноста на монетарната политика.

На седницата беше оценето дека постојното ниво на основната каматна стапка е соодветно на тековните економски и финансиски услови, при што беше одлучено таа да остане иста, на нивото од 1,25%, со што монетарната политика го задржа олабавениот карактер. Досегашното намалување на основната каматна стапка, како и позначителното намалување на понудениот износ на благајнички записи, придонесе за зголемување на ликвидноста на банкарскиот систем и поддршка на кредитните текови во економијата. На седницата беше потврдено дека вкупната ослободена ликвидност преку основниот инструмент на Народната банка од почетокот на пандемијата е соодветна, при што се одлучи на денешната аукција да се понудат благајнички записи во непроменет износ од 10 милијарди денари.

Споредбата на последните макроекономски показатели од домашната економија со нивната проектирана динамика не покажува позначителни отстапувања во одделните сегменти од економијата. По умереното продлабочување на годишниот пад на бруто домашниот производ во првиот квартал од 2021 година, што беше очекувано и според априлските проекции поради третиот бран на пандемијата, високофреквентните податоци за вториот квартал од годината упатуваат на закрепнување на економијата. Имено, движењата на показателите за економската активност се во согласност со очекувањата за повисока стапка на економски раст во овој период, при позитивни придвижувања на квартална основа и ниска споредбена основа од истиот период од минатата година.

Во однос на инфлациските движења, годишните промени кај потрошувачките цени во периодот јануари ‒ јули, во просек од 2,5%, се малку над очекувањата според априлскиот циклус проекции. Во однос на очекуваните движења на увозните цени, последните ревизии се во нагорна насока. Неизвесноста во движењето на светските цени на примарните производи во следниот период и натаму е нагласена, согласно со неизвесните економски ефекти поврзани со пандемијата и изгледите за справување со неа.

Девизните резерви и понатаму се на соодветно ниво и се одржуваат во сигурната зона. Според последните расположливи податоци, промената на девизните резерви во јули 2021 година е под влијание на трансакциите за сметка на државата, при истовремено поволни движења на девизниот пазар, кои придонесоа за солиден откуп на девизи од страна на Народната банка. На збирна основа, промените кај девизните резерви од почетокот на годината засега соодветствуваат со априлските проекции. Во вториот квартал од 2021 година трговскиот дефицит е повисок од очекуваниот за вториот квартал од годината, пред сè како резултат на повисокиот раст на увозот во однос на растот кај извозната компонента. Од друга страна, расположливите податоци за менувачкото работење упатуваат на можност за остварување нешто повисоки нето-приливи од приватните трансфери од очекуваните за третиот квартал од 2021 година.

Во рамки на монетарниот сектор движењата и натаму се солидни, а според првичните податоци за јули 2021 година, годишните стапки на раст на депозитите и на кредитите главно се во согласност со проектираните.

Поставеноста на монетарната политика овозможи ликвидноста на банкарскиот систем во периодот помеѓу двете седници на Комитетот да се задржи на релативно солидно и стабилно ниво. На девизниот пазар продолжија поволните движења, при што сезонскиот откуп на девизи на банките од менувачниците го достигна преткризното ниво од јули 2019 година, а понудата на девизи од физичките лица достигна највисока месечна вредност. Овие пазарни движења, придружени со солидната девизна ликвидност на банките, во јули придонесоа за зголемување на понудата на девизи во економијата и следствено, за интервенции на Народната банка за повлекување вишокот девизна ликвидност од банкарскиот систем. Притоа, Народната банка откупи 48 милиони евра во јули, што е во склад со месечните интервенции за овој месец од годината пред отпочнувањето на здравствената криза. Поволните движења на девизниот пазар продолжуваат и во почетокот на август, видливи преку натамошно зголемената понуда на девизи од приватниот сектор, поради што Народната банка интервенираше со откуп на дополнителни 25 милиони евра.

Во јули, на меѓународните финансиски пазари беа забележани променливи движења под влијание на солидните квартални финансиски резултати на глобалните компании од една страна, и од загриженоста на инвеститорите за последиците предизвикани од новата варијанта на вирусот ковид-19, од друга страна. Во такви услови, преовладуваа согледувањата за побавно економско закрепнување на глобално ниво и зголемена склоност за вложување во најбезбедните инструменти, што услови значително зголемување на цените на државните обврзници во еврозоната и во САД (односно пад на нивните приноси).

Општо земено, на седницата на Комитетот беше заклучено дека движењата кај основните макроекономски параметри засега се во рамки на очекувањата. Неизвесноста и ризиците од понатамошниот тек на пандемијата предизвикана од ковид-19 и понатаму се присутни. Народната банка и во следниот период внимателно ќе ги следи трендовите и потенцијалните ризици, заради соодветна реакција, доколку е потребно.