Одржана редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка

На 9 февруари 2021 година се одржа редовна седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка, на којашто беа разгледани движењата на меѓународните и домашните финансиски пазари и показателите за домашната економија во контекст на поставеноста на монетарната политика.

На седницата беше одлучено каматната стапка да се задржи на нивото од 1,5%, со што монетарната политика го задржа релаксираниот карактер. Намалувањето на основната каматна стапка, како и позначителното намалување на понудениот износ на благајнички записи во изминатата година придонесоа за зголемување на ликвидноста на банкарскиот систем и поддршка на кредитните текови во економијата. Со оглед на веќе извршеното олабавување, а при и понатаму присутни ризици и неизвесност, на седницата беше одлучено да се задржи каматната стапка на благајничките записи на постојното ниво, како соодветно на тековните економски и финансиски услови. Истовремено, на седницата беше оценето дека ослободената ликвидност од вкупно 15 милијарди денари преку основниот инструмент на Народната банка изминатата година е соодветна, при што се одлучи на аукцијата што ќе се одржи денес да се понудат благајнички записи во непроменет износ од 10 милијарди денари.

Последните расположливи макроекономски показатели за бруто домашниот производ упатуваат на годишен пад на економијата во првите три квартали од годината од 5,9%, што е во согласност со очекувањата од последните проекции на Народната банка за пад од околу 6%. Последните расположливи податоци за економската активност за четвртиот квартал посочуваат на поповолни движења во домашната економија и поумерени негативни ефекти од здравствената криза во споредба со претходниот квартал, во услови на целни и помалку рестриктивни мерки за справување со вториот бран на ковид-19, како и постепено приспособување на однесувањето и навиките на субјектите кон новонастанатата состојба и закрепнување на производството и извозот вклучени во глобалните синџири на снабдување. Имено, во услови на раст на извозот во последниот квартал од 5,1%, индустријата бележи натамошно забавување на годишниот пад, при што во декември беше забележан и годишен раст, за првпат од појавата на пандемијата. Забавува падот и кај прометот во вкупната трговија, додека градежништвото бележи забрзување на растот.

Просечната годишна стапка на инфлација за целата 2020 година изнесува 1,2%, што е во согласност со проектираната стапка согласно со последната проекција на Народната банка. Во услови на ревизии кај надворешните влезни претпоставки во различни насоки, и натаму е нагласена неизвесноста од движењето на светските цени на примарните производи во следниот период и нивното влијание врз домашните цени, согласно со неизвесните економски ефекти од вториот бран на пандемијата на ковид-19 и нејзиното времетраење, како и појавата на мутација на корона-вирусот и проблемите со дистрибуцијата на вакцината.

Девизните резерви и понатаму се на соодветно ниво и се одржуваат во сигурната зона, со динамика на промена во 2020 година којашто е подобра од очекуваната согласно со последните проекции. Имено, наместо пад, девизните резерви остварија раст. Податоците за надворешнотрговската размена за целата 2020 година упатуваат на стеснување на трговскиот дефицит и се во согласност со последните проекции. Во однос на податоците од надворешниот сектор за првиот квартал на 2021 година, тие засега се расположливи за многу краток временски период, којшто не е доволен за изведување попрецизни заклучоци.

Во однос на движењата кај вкупните депозити и вкупните кредити, првичните податоци заклучно со јануари 2021 година покажуваат нивен натамошен годишен раст, во рамките на очекувањата согласно со проекцијата.

Во периодот помеѓу двете месечни седници на Комитетот, ликвидноста на банкарскиот систем во денари се задржа на релативно солидно ниво, за што потврда е и отсуството на потребата кај банките за тргување на пазарите на пари. Движењата на домашните финансиски пазари упатуваат и на сезонско намалување на нето-понудата на девизи од физичките лица на менувачкиот и на девизниот пазар, вообичаено за периодот по новогодишните и божиќните празници и истовремено засилување на нето-потребата за девизи од корпоративниот сектор. Девизната ликвидност на банките се задржа на солидно ниво, а Народната банка учествуваше со повремени интервенции за продажба на девизи.

Очекувањата на инвеститорите за побрзо глобално економско заздравување коишто беа присутни на почетокот на јануари, делумно ослабнаа до крајот на месецот поради привремено намалениот оптимизам за брзо спроведување на новиот фискален пакет мерки во САД, влошените согледувања за економското закрепнување на еврозоната и бавното одвивање на процесот на вакцинирање во светски рамки. Ваквите согледувања на меѓународните финансиски пазари придонесоа за умерен раст на вредноста на САД-доларот во однос на еврото, но и за задржување на цените на државните обврзници во еврозоната и САД на релативно високи нивоа.

Општо земено, на седницата на Комитетот беше заклучено дека засега тековите се стабилни и последните макроекономски показатели главно се движат во согласност со очекувањата, при што согледувањата за амбиентот за спроведување на монетарната политика се непроменети во однос на претходната оцена. Сепак, неизвесноста и ризиците од пандемијата предизвикана од ковид-19 и натаму постојат, како во глобални рамки, така и во рамките на домашната економија. Народната банка и во следниот период внимателно ќе ги следи трендовите и потенцијалните ризици, заради соодветно приспособување на монетарната поставеност, доколку е потребно.