Shkup, 7 mars 2023
“ Shoqëritë me barazi më të madhe gjinore konsiderohen më të sigurta, më të shëndetshme, me më pak dhunë dhe kohezion më të madh. Por, gjithashtu integrim më i madh sjell edhe një sërë përfitimesh ekonomike, jo vetëm për gratë, por edhe për mbarë shoqërinë.” Këtë theksoi Anita Angellovska-Bezhoska, guvernatorja e Bankës Popullore, në Forumin Ndërkombëtar të Lidershipit të Grave “Gratë shkruajnë histori”, organizuar nga Universiteti për Turizëm dhe Menaxhim. Gjithashtu theksoi se analizat empirike tregojnë se me përfshirje më të madhe të grave në fuqinë punëtore, rritja ekonomike në vendet e zhvilluara mund të rritet me 10%, dhe në vendet më pak të zhvilluara deri në 30%.
“Fatkeqësisht, të dhënat tregojnë për integrim të pamjaftueshëm të grave në kornizat globale”, theksoi Angellovska-Bezhoska, duke folur për pjesëmarrjen e vetëm 47% të numrit të përgjithshëm të grave të afta për punë në tregun e punës, kështu shtoi: “disa kriza të njëpasnjëshme të pafavorshme u pasqyruan mbi gratë dhe kanë çuar në pjesmarrje më të ulët kundrejt rritjes së grave, gjë që shihet nga fakti se vetëm në vitin e parë të pandemisë, rreth 54 milionë gra u larguan nga tregu i punës në korniza globale, ndërsa vlerësohet se 90% prej tyre në bazë të përhershme”.
Angellovska-Bezhoska iu referua dallimeve në përfaqësimin gjinor në ekonominë maqedonase, duke theksuar se vetëm 45% e femrave janë aktive në tregun e punës, për dallim nga meshkujt ku kjo shkallë është rreth 65%. Kështu, theksoi se dallimet në përqindjet e pjesëmarrjes së grave dhe burrave në tregun e punës tregojnë për një hendek gjinor, i cili është pak më i ulët se mesatarja e rajonit të Ballkanit Perëndimor, por më i madh se hendeku në BE, ku është 11%. Ajo shtoi se në tregun e punës vërehet segregacion në lidhje me pozitat udhëheqëse, gjegjësisht mbizotërojnë meshkujt në vendet e punës me status më të lartë, ndërsa femrat janë më rrallë në pozita udhëheqëse. Në kompanitë, sipas të dhënave të vitit 2020, gratë marrin vetëm 21.3% të pozitave të larta udhëheqëse. Ajo gjithashtu çon në hendek më të madh pagash.
Duke vlerësuar se kushtet në sektorin tonë financiar janë të pakënaqshme dhe se ato nuk dallohen shumë nga tendencat globale në industrinë bankare, duke përfshirë edhe në ekonomitë më të zhvilluara, guvernatorja theksoi se në botën e financave ende mbizotrojnë burrat, duke theksuar se në bankat vetëm 31% nga numri i përgjithshëm i anëtarëve të bordit drejtues dhe bordit mbikëqyrës janë gra, ndërsa në disa banka nuk ka fare gra në organet udhëheqëse.
„ Banka Popullore është shembull i mirë për barazinë gjinore jo vetëm në kontekstin e brendshëm, por edhe në atë ndërkombëtar. Jemi krenarë që vitin e kaluar banka jonë qendrore u rendit e para në botë për sa i përket barazisë në komunitetin bankar qendror”, theksoi Angellovska-Bezhoska, duke iu referuar rezultateve dhe shpalljeve nga think-tank-it të mirënjohur britanik OMFIF, Indeksi i të cilit mat pjesëmarrjen e grave në organet udhëheqëse të institucionit. Kështu, ajo shtoi se: “Në përgjithësi, meshkujt mbizotërojnë në punët bankare qendrore. Nga rreth 185 banka qendrore në botë, vetëm 17 udhëhiqen nga guvernatore femra”.
Duke u nisur nga ekzistimi i dallimeve në përfaqësimin gjinor, Angellovska-Bezhoska theksoi se banka qendrore punon në mënyrë intesive për përmirësimin e barazisë gjinore duke ndërmarrë aktivitete në fushën ku mund të kontribuojë, siç është përmirësimi i qasjes së grave në financa, që në korniza globale është kryesisht më e ulët për popullatën femërore. Kështu, shtoi: “Një nga aspektet e rëndësishme është forcimi i përpjekjeve për promovimin e sipërmarrjes femërore”. Rritja e pjesëmarrjes ekonomike të grave – veçanërisht në ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, mund të çojë në uljen e varfërisë dhe të nxisë rritjen gjithëpërfshirëse sepse këto ndërmarrje kontribuojnë në 74% të punësimit dhe 68% të vlerës së shtuar.”
“Barazia gjinore si çështje trajtohet dekada të tëra kudo, por edhe tek ne. Por, përderisa kemi angazhime nga të gjithë së bashku, dhe përderisa kemi gra në pozita udhëheqëse në të gjitha sferat e shoqërisë, kemi edhe sigurinë se barazia gjinore është e arritshme në të gjitha segmentet”, theksoi guvernatorja Angellovska-Bezhoska.
Guvernatorja e Bankës Popullore ishte pjesë e panel diskutimit “Gratë që udhëheqin biznesin”, të mbajtur në kuadër të Forumit Ndërkombëtar për Lidership të Grave. Përveç guvernatores, në panel diskutimin morën pjesë Sanja Llukarevska, drejtor në Drejtorinë e të Ardhurave Publike, Emilia Spiroska, anëtare e Këshillit Drejtues në “Prokredit Bank”, Ulker Shule Aksoj, drejtor i përgjithshëm i “Turkish Ejrllajns Maqedoni”, Aneta Pesheva, drejtore e përgjithshme e UNET-it dhe konsull nderi i Kanadasë, Merita Ramadani Alimi, pronare e kompanisë “Dogan” dhe Sanja Bozhinovska, këshilltare për energji në Pragë.