Обраќање на г. Јорг Асмусен, член на Извршниот одбор на ЕЦБ по повод затворањето на ИПА-проектот „Анализа на потребите на НБРМ“, 10.7.2013 година, Скопје, Република Македонија
 
 

Гувернере Богов,

Амбасадоре Орав,

Дами и господа,

Задоволство ми е што сум денес тука, во Скопје, за да го одбележиме завршувањето на еден успешен проект за анализа на потребите. Штотуку му го предадов Извештајот на мојот колега, гувернерот Богов. Овој извештај ги утврдува препораките за измени на Законот за централната банка и прописите, процесите и практиките, со цел Народната банка на Република Македонија (НБРМ) да се подготви за пристапување кон ЕУ. Се надевам дека овој извештај ќе помогне во унапредувањето на развојот на стратегијата на централната банка. Всушност, ние сме убедени во тоа, бидејќи некои од препораките веќе се успешно спроведени. Извештајот е резултат на деветмесечниот проект и е изготвен од страна на колегите од ЕЦБ и националните централни банки, по анализата на вашите тековни практики. 

              [Во проектот се опфатени следниве области: сметководство, трезорско работење, економска анализа и истражување, човечки ресурси, информатичка технологија, внатрешна ревизија, правни работи, монетарна политика и политика на девизниот курс, платни системи и статистика.]

Би сакал да истакнам дека, сепак, немаше да имаме ваков сеопфатен извештај за анализа на потребите, без одличната соработка и отвореност на вработените на НБРМ.

Дозволете ми да истакнам дека проектот со НБРМ се вклопува во традицијата на другите проекти за техничка соработка координирани од ЕЦБ со земјите-кандидатки и потенцијалните земји-кандидатки за членство во ЕУ, спроведени во текот на изминатата деценија. Централните банки на земјите-кандидатки и потенцијалните земји-кандидатки се привилегирани партнери за нашата техничка соработка. Во наш интерес е откако една централна банка ќе ? се приклучи на ЕСЦБ, а потоа и на Евросистемот, да може во целост да ја врши својата функција во системот.

Извештајот не е единствениот видлив исход на овој проект. Во текот на целиот проект, вработените на НБРМ се сретнаа со многу колеги од националните централни банки, како и од ЕЦБ. Ова значи дека експертите од НБРМ сега имаат цела мрежа колеги на кои можат да им се обратат за совет или со кои можат да споделуваат информации. Згора на тоа, информациите не течат само во една насока. И европските експерти ја проширија својата листа на контакти во регионот. Корисноста од ваквите проекти е во тоа дека и двете страни се стекнуваат со познавања и учат едни од други.

Како што може да претпоставите, кризата во неколку земји од евро-зоната ни зеде голем дел од нашата енергија и внимание во изминатите години во ЕЦБ и во националните централни банки. Сепак, ние и натаму ќе бидеме посветени на меѓународната соработка, а особено на техничката соработка со централните банки на земјите-кандидатки и потенцијалните земји-кандидатки за членство во ЕУ.

Што се однесува до сегашната криза, дозволете ми накусо да ги споменам двете најважни области на кои треба да се фокусираат создавачите на политиката во иднина.

Структурните реформи, финансиското закрепнување и фискалната консолидација на национално ниво се клучни и треба енергично да се спроведуваат во финансиско-ранливите земји од евро-зоната. Едноставно, не постои одржлива алтернатива.

На европско ниво, натамошното подобрување на институционалната рамка и на управувањето со евро-зоната е од најголема важност.

Наспроти тоа, во ЕМУ има потреба од посилна фискална, економска и политичка унија и треба најитно да се спроведе сеопфатна и ефикасна банкарска унија.

Научивме, на потешкиот начин, колку брзо и силно може да се прошират проблемите во финансискиот сектор од една земја во друга. Исто така, ја искусивме и сериозноста на негативните повратни врски меѓу државите и банките. Националните супервизори се соочија со голем предизвик во прекуграничните банкарски и финансиски активности. На крајот на краиштата, монетарна унија со единствена валута, една монетарната политика и растечка финансиска интеграција не може да функционира правилно, ако политиките за финансиска стабилност (регулирање, надзор и одлучување) останат на национално ниво.

Од тие причини, клучно е да се воспостави банкарска унија со Единствен механизам за банкарска супервизија (ССМ) и Единствен механизам за справување со банкарски кризи (СРМ), како основни елементи коишто ќе го подобрат квалитетот на супервизијата и на веродостојноста на системот и ќе ја отстранат неусогласеноста меѓу институционалните рамки за монетарната политика и финансиската стабилност.

Со оглед на тесните економски и финансиски врски меѓу евро-зоната и Југоисточна Европа, се подразбира дека напредокот во решавањето на кризата во евро-зоната е во интерес на земјите од овој регион. Единствениот механизам за банкарска супервизија (ССМ) може да донесе одредени придобивки, бидејќи подружниците или филијалите на банките од евро-зоната имаат системска важност во финансиските системи на многу земји од Југоисточна Европа. Покрај тоа што може да го подобри квалитетот на супервизијата на матичните банки, Единствениот механизам за банкарска супервизија (ССМ) може и да ја олесни соработката меѓу матичната земја и земјата-домаќин во банкарската супервизија.

Убеден сум дека идните нови членки на ЕУ, а потоа и на евро-зоната, на крајот ќе придонесат за посилна унија. Во овој контекст, главната поука од кризата за кандидатите ??и потенцијалните кандидати за членство во ЕУ е дека на членството во ЕУ и евро-зоната не треба да се гледа како на цел сама по себе, туку како средство да се дојде до крајот, а тоа е подобрување на благосостојбата на нашите граѓани. Постигнувањето одржлива конвергенција и конкурентност е од витално значење за успешното членство во евро-зоната.

Да заклучам, би сакал да му се заблагодарам на нашиот домаќин, гувернерот Богов. Како што е наведено во Извештајот на проектот што го завршуваме денес, тој веќе го усогласи работењето на НБРМ, или барем го доведе блиску до европските стандарди во многу области. Му посакувам успех во работењето на преостанатите прашања и му ги нудам нашите услуги и поддршка за таа цел, секогаш кога е можно. Им благодарам на амбасадорот Орав и на Европската Унија за финансирањето на оваа иницијатива и се надевам дека, со оглед на важноста на постоењето на силни институции, ЕУ ќе ја поддржи централнобанкарската соработка со НБРМ и во иднина. И конечно, би сакал да им се заблагодарам на моите колеги од ЕЦБ и од националните централни банки, кои се присутни тука, за нивниот напор и придонес кон овој мошне успешен проект за соработка.