Што се колачиња?

На нашата веб-страница користиме колачиња. Колачето претставува мала датотека којашто се состои од букви и бројки што се запишуваат на Вашиот компјутер. Колачињата не зачувуваат лични податоци, како што се Вашето име или адреса. Кога следниот пат ќе ја посетите нашата страница, колачињата ни дозволуваат да го препознаеме Вашиот пребарувач. Колачињата може да ги зачувуваат Вашите преференции и други информации, но не можат да ги читаат Вашите податоци или информации од Вашиот тврд диск или, пак, да читаат други зачувани датотеки за колачиња од други страници. Може да го наместите Вашиот веб-прелистувач да ги одбива колачињата, за што може подетално да се информирате преку нашата Политика за колачиња

Политиката за колачиња
logo
  • МК
  • EN
  • AL
  • За Народната банка
    • Совет на Народната банка
      • Седници на Советот
    • Гувернер
    • Корпоративно управување
    • Комитет за ревизија
    • Цели и задачи
    • Транспарентност
    • Односи со јавноста
      • Ковид-19 – Одговор на Народната банка
      • Соопштенија за печат
        • 2023
        • 2022
        • 2021
        • 2020
        • 2019
        • 2018
        • 2017
        • 2016
        • 2015
        • 2014
        • 2013
      • Говори
      • Интервјуа
      • Известувања
        • 2023
        • 2022
        • 2021
        • 2020
      • Слободен пристап до информации од јавен карактер
      • Овластено лице за прием на пријави од укажувачи
      • Офицер за заштита на личните податоци
    • Организациска шема
    • Стратегија
    • Програма за работа
    • Меѓународни односи
      • Односи со ЕУ
        • Претпристапна помош
          • Соопштенија
          • Презентации и говори
        • Билтени за проекти
      • Односи со меѓународни финансиски институциии
      • Техничка соработка
    • Конференции
      • 14. конференција за плаќањата и пазарната инфраструктура
      • Осма меѓународна истражувачка конференција
      • Работилница: Најдобрите практики за управување со човечките ресурси во банкарскиот систем во Република Северна Македонија, 10-11 ноември 2021 година
      • Виртуелна регионална работилница за статистика во организација на Народната банка на Република Северна Македонија, 11 декември 2020 година
      • 11-та Конференција за плаќањата и пазарната инфраструктура
      • Седма меѓународна истражувачка конференција
      • Меѓународна конференција на високо ниво за монетарна политика и управување со финансиски средства (Мериот Хотел Скопје), 16. Февруари 2018 година
      • Десетта јубилејна конференција за плaќања и пазарна инфраструктура
      • Свечено одбележување на јубилејот по повод 25 години од монетарното осамостојување на Република Македонија
      • Шеста меѓународна истражувачка конференција
      • Петта меѓународна истражувачка конференција
      • Работната група на БИС за Монетарната политика во Централна и Источна Европа
      • Прв регионален форум на Источна Европа и Централна Азија за финансиска вклученост
      • Четврта меѓународна истражувачка конференција: "Справување со структурните ригидности во контекст на ефективноста на трансмисијата на монетарната политика"
      • Трета регионална конференција за финансиска едукација за Европа и Централна Азија
      • Трета меѓународна истражувачка конференција: "На патот кон заздравување и одржлив раст во променетото глобално окружување"
      • Втора меѓународна истражувачка конференција на тема: "Поставеноста на политиките и глобалното опкружување: нов консензус од кризата?"
      • Конференција по повод на одбележувањето 20 години од монетарното осамостојување на Република Македонија
      • Отворање на заеднички Јавен информативен центар на Светска банка и НБРМ
      • 23 Годишна конференција на Групацијата на банкарски супервизори од централна и источна Европа (БСЦИЕ)
      • Конференција: Конкурентноста на земјите на Југоисточна Европа и предизвиците на патот кон ЕУ
      • Работилница: Цените на храната и инфлацијата
      • Работилница: Проблеми во мерењето на инфлацијата
      • Работилница на тема: Енергетска потрошувачка во РМ и нејзиниот ефект врз билансот на плаќања
      • Јубилеј 60 години Централно - банкарски активности во Република Македонија
      • Работилница: Високото ниво на готовите пари во оптек во Република Македонија
    • Годишна награда
    • Финансиска едукација
    • Музеј
    • Библиотека и архив
    • Кариера во Народната банка
      • Народната банка како работодавач
      • Вработување во Народната банка
      • Практична работа во Народната банка
  • Монетарна политика
    • Поставеност на монетарната политика
    • Комитет за оперативна монетарна политика
    • Спроведување на монетарната политика
      • Операции на отворениот пазар
      • Задолжителна резерва
      • Расположливи депозити
      • Расположлив кредит преку ноќ
      • Интрадневен кредит
      • Ликвидносна состојба на банкарскиот систем
    • Промени на основната каматна стапка на Народната банка
  • Финансиски пазари
    • Аукции на благајнички записи
    • Меѓубанкарски пазар на депозити
      • Меѓубанкарска каматна стапка на пазар на депозити-СКИБОР (Skopje Interbank Offered Rate)
      • Меѓубанкарска каматна стапка на пазар на депозити-МКДОНИА (Macedonian Denar Overnight Index Average)
      • Тргување на меѓубанкарски пазар на депозити
    • Аукции на државни хартии од вредност
    • Девизен пазар
    • Секундарен пазар со хартии од вредност
    • Информации од меѓународните финансиски пазари
  • Финансиска стабилност
    • Извештаи за финансиската стабилност
    • Индикатори за финансиската стабилност
    • Анкети
    • Заштитни слоеви на капиталот
    • Порта за иновации
  • Супервизија
    • Банкарска супервизија и регулатива
    • Законска регулатива
      • Лиценцирање
      • Адекватност на капиталот
      • Кредитен ризик
      • Ликвидносен ризик
      • Валутен ризик
      • Останати ризици
      • Супервизија и надзор
      • Сметководство, финансиски извештаи, објавување и ревизија
      • Заштита на потрошувачи при договори за потрошувачки кредити
      • Кредитен регистар
      • Останата регулатива
      • Супервизорски циркулари
      • Нацрт регулатива
      • Заштитни слоеви на капиталот
    • Извештаи, показатели, презентации и обрасци
      • Извештаи за банкарскиот систем на Република Северна Македонија
      • Податоци и показатели за банкарскиот систем на Република Северна Македонија
      • Анализи и презентации
      • Обрасци
      • Алатки
      • Календар на објавување на податоци за банкарскиот систем на Република Северна Македонија
    • Банкарски систем на РСМ
    • Организациона структура на супервизијата
    • Капитална Спогодба (Базел II и Базел III)
    • Прашања и одговори
    • Прашања и одговори од девизното работење
    • Порта за иновации
    • Спречување перење пари и финансирање на тероризам
      • Стратешки документи
      • Закон и подзаконски акти за спречување перење пари и финансирање на тероризам
      • Меѓународни организации и национални институции
      • Меѓународни стандарди
      • Презентации
  • Платни системи
    • Македонска платежна инфраструктура
    • Улогата на Народната банка во платните системи
      • Надзорна улога
      • Стандарди за работа на платните системи
    • Регулатива за платните системи
    • Платежна статистика
    • Конференции, новости и публикации
    • Национален совет за платните системи
    • Порта за иновации
  • Македонски пари
    • Книжни пари во оптек
    • Ковани пари во оптек
    • Ковани пари за колекционерски цели
    • Дизајн на новите полимерни пари
    • Листа на успешно тестирани машини
  • Статистика
    • Програма за статистички истражувања 2018 - 2022
    • Календар на објавување на податоци
    • Билтени
    • Монетарна статистика и статистика на каматните стапки
      • Монетарна статистика
      • Статистика на каматните стапки
    • Екстерни статистики
      • Платен биланс
      • Oфицијални девизни резерви и девизна ликвидност
      • Меѓународна инвестициска позиција
      • Директни инвестиции
        • Директни инвестиции - Движења
        • Директни инвестиции - Состојби
      • Портфолио инвестиции (КППИ)
      • Надворешно-трговска размена
      • Надворешен долг
      • Eфективен девизен курс (РЕДК)
    • Финансиски сметки
      • Статистика на финансиските сметки
      • Должнички хартии од вредност
    • СДДС Плус - Специјален систем за дисеминација на податоци плус
    • Основни економски показатели и цени на недвижности
    • Известувањa за потребите на статистиката
    • Соопштенија за печат
    • НБСтат - Статистички веб портал
  • Публикации
    • Годишни извештаи
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
      • 2011
      • 2010
      • 2009
      • 2008
      • 2007
      • 2006
      • 2005
      • 2004
      • 2003
      • 2002
      • 2001
      • 2000
      • 1999
      • 1998
      • 1997
      • 1996
      • 1995
      • 1994
      • 1993
      • 1992
    • Месечни информации
      • 2023
      • 2022
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
    • Квартални извештаи
      • 2023
      • 2022
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
      • 2011
      • 2010
      • 2009
      • 2008
      • 2007
      • 2006
      • 2005
      • 2004
    • Квартални извештаи за банкарскиот систем
      • 2022
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
      • 2011
    • Полугодишни извештаи (до 2010)
      • 2010
      • 2009
      • 2008
    • Анкетни истражувања
      • Aнкета за кредитна активност
        • 2023
        • 2022
        • 2021
        • 2020
        • 2019
        • 2018
        • 2017
        • 2016
        • 2015
      • Анкета за инфлациските очекувања (до јули 2017 година)
        • 2017
        • 2016
        • 2015
        • 2014
        • 2013
      • Анкета за инфлациските очекувања и очекувањата за движењето на реалниот БДП
        • 2023
        • 2022
        • 2021
        • 2020
        • 2019
        • 2018
        • 2017
    • Извештај за финансиска состојба на Народната банка
      • 2022
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
      • 2011
      • 2010
    • Истражување
      • Работни материјали
      • Анализи
      • Економски истражувања (2001-2004)
      • Клуб на истражувачи
        • 1 сесија 01.07.2011
        • 2 сесија 02.09.2011
        • 3 сесија 02.12.2011
        • 4 сесија 02.03.2012
        • 5 сесија 08.06.2012
        • 6 сесија 14.09.2012
        • 7 сесија 07.12.2013
        • 8 сесија 08.03.2013
        • 9 сесија 07.06.2013
        • 10 сесија 26.09.2013
        • 11 сесија 19.12.2013
        • 12 сесија 13.03.2014
        • 13 сесија 12.06.2014
        • 14 сесија 18.09.2014
        • 15 сесија 11.12.2014
        • 16 сесија 19.03.2015
        • 17 сесија 11.06.2015
        • 18 сесија 17.09.2015
        • 19. сесија 10.12.2015
        • 20. сесија 10.03.2016
        • 21. сесија 9.06.2016
        • 22. сесија 15.09.2016
        • 23. сесија 16.12.2016
        • 24. сесија 02.03.2017
        • 25. сесија 01.06.2017
        • 26. сесија 14.09.2017
        • 27. сесија 07.12.2017
        • 28. сесија 15.3.2018
        • 29. сесија 13.6.2018
        • 30. сесија 26.9.2018
        • 31. сесија 13.12.2018
        • 32. сесија 21.03.2019
        • 33. сесија 26.6.2019
        • 34. сесија 20.9.2019
        • 35. сесија 12.12.2019
        • 36. сесија 17.09.2020
        • 37. сесија 17.12.2020
        • 38. сесија 05.03.2021
        • 39. сесија 01.07.2021
        • 40. сесија 16.09.2021
        • 41. сесија 22.12.2021
        • 42. сесија 31.03.2022
        • 43. сесија 30.06.2022
        • 44. сесија 26.09.2022
      • Програма за истражувачка дејност
      • Аналитички прилози во кварталните извештаи
      • Збирки на трудови од конференции
      • Разно
    • Библиографии
    • Стратегии
  • Прописи
    • Закони
    • Одлуки
      • Одлуки од областа на операции на финансиските пазари
      • Одлуки од областа на девизното работење
      • Одлуки од областа на платните системи
      • Одлуки од областа на статистиката
      • Одлуки од областа на трезорско работење
        • Управување со книжни и ковани пари
        • Издавање на книжни и ковани пари
      • Одлуки од областа на супервизијата
      • Одлуки од областа на сметководството и финансиското известување
      • Одлука за видот и висината на надоместоците за услугите коишто ги дава Народната банка на Република Северна Македонија
      • Одлуки од областа на информатичката технологија
      • Одлуки од областа за користење информации
    • Упатства
      • Упатства од областа на операции на финансиските пазари
      • Упатства од областа на девизно работење
      • Упатства од областа на платните системи
      • Упатства од областа на кредитни работи со нерезиденти
      • Упатства од областа на статистиката
      • Упатства од областа на супервизијата
      • Упатства од областа на трезорско работење
    • Супервизорски циркулари
    • Регулатива за државни хартии од вредност
      • Примарен пазар на државни хартии од вредност
      • Секундарен пазар на државни хартии од вредност
    • Прописи и документи од монетарното работење во периодот на монетарното осамостојување
    • Интерна регулатива
      • Интерна регулатива од областа на корпоративното управување

Обраќање на гувернерот Димитар Богов на Трета меѓународна истражувачка конференција на тема: „На патот кон заздравување и одржлив раст во променетото глобално окружување“, Скопје, 28-29 април 2014 година

Дами и господа,

Ваши екселенции,

Почитувани гости,


Ми претставува вистинско задоволство да Ви посакам добредојде на нашата трета истражувачка конференција! Исто како и во претходните години, се надеваме дека ќе имаме плодна дискусија за главните теми од сегашното опкружување и економските перспективи на регионот и на глобалната економија.

На овогодишната конференција ќе се осврнеме на процесот на заздравување по долготрајната глобална финансиска и должничка криза и на создавањето основа за одржлив раст во променетото глобално окружување. Денес, би сакале да разговараме за последиците од кризата, научените лекции и влијанието на регулаторните и институционалните промени врз процесот на заздравување и да се осврнеме на прашањата: Зошто беше потребно толку долго време да се дојде до оваа точка и колку е солидно ова заздравување? Колку сме блиску до нормализирањето на поставеноста на политиките и до посакуваните стапки на раст? Колку ќе биде успешна фискалната консолидација и дали финансискиот систем е пофлексибилен на шокови сега? Сè уште е тешко да се одговори на многу од овие прашања, но тука сме да ги утврдиме силните и слабите страни, да ги искажеме нашите аргументи „за“ и „против“, да ги презентираме нашите оценки и резултати, коишто, секако, ќе го прошират нашето знаење и мудрост за подобро водење на процесот на заздравување и пошироко.

Промени во глобалното окружување

Во последните седум години се случија многу промени во регулаторната рамка, во спроведувањето на политиката, дури и во начинот на размислување и согледување на актуелните случувања. На развиените економии, покрај намалувањето на стапките до нултата долна граница, им беше потребно и дополнително приспособување на монетарната политика преку квантитативно олеснување. Тие, исто така, почнаа да користат еден вид рамка за одржување ниски каматни стапки во подолг период, како алатка за најавување на поставеноста на монетарната политика за подолг временски период од вообичаениот. Централните банки низ целиот свет, во зависност од околностите, користеа голем број нестандардни мерки осмислени за справување со одредени последици од кризата. Во исклучителни услови потребни се исклучителни мерки, вклучувајќи го и пристапот „сè што е потребно“ во евро-зоната во екот на должничката криза, што, сè на сè, даде претежно позитивен придонес за економското заздравување.

Со оглед на фактот дека оваа криза потекнува од финансискиот систем, за време на кризата започна сеопфатна реформа на финансиската регулаторна рамка преку Базел III - новите капитални и ликвидносни барања треба допрва да се спроведат во практика. Покрај тоа, евро-зоната поминува низ огромни промени во институционалната поставеност со формирањето на Единствениот механизам за банкарска супервизија од страна на ЕЦБ, заедно со Единствениот механизам за справување со банкарски кризи и други придружни тековни или претстојни реформи.

Друга област на реформи во Европската Унија беше зајакнувањето на фискалната и макроекономската политика преку „Фискалниот компакт“ и преку придружниот механизам за макроекономски надзор, со цел да се постигнат стабилни јавни финансии и да се спречат макроекономските нерамнотежи. Она за што веднаш станавме свесни во текот на последната криза беше важноста на финансиската стабилност за целокупната макроекономска стабилност, но, исто така, и за таканаречениот „маѓепсан круг“ меѓу банките и државата којшто произлезе од оваа криза, давајќи ни уште едно искуство за коешто треба да бидеме свесни во иднина.

За процесот на заздравување и одржливиот раст

Податоците од средината на минатата година и предвидувањата за оваа година укажуваат на пресврт во глобалната економија, иако таа сè уште е кревка и опкружена со ризици. Економското заздравување на Европската Унија е од клучно значење за посилното заживување на регионот, со оглед на трговските односи, иако заради одредени фактори, земјите во регионот се разликуваат во однос на нивната позиција во економскиот циклус.

Во 2013 година, македонската економија забележа раст од 3,1%, главно предизвикан од силниот нето-извоз и зајакнувањето на личната потрошувачка, при намалување на невработеноста. Во овој поглед, треба да се спомене позитивниот придонес на новите приливи на СДИ во секторот „трговија“, што придонесе и за повисок и за поразновиден нето-извоз, како и за поголема вработеност. Покрај тоа, економското заздравување беше поддржано преку фискалниот стимул, како и приспособливата монетарна политика. Од јули минатата година, основната каматна стапка е на историски најниското ниво од 3,25%. Покрај тоа, за време на кризниот период, централната банка презема комбинација на стандардни и нестандардни мерки со цел да му даде дополнителна поддршка особено на кредитниот раст, а соодветно на тоа, и на економскиот раст, во услови на одржување ценовна и финансиска стабилност во економијата. Изгледите за оваа година исто така се позитивни. Очекуваме раст на БДП од околу 4%, а со тоа и сметаме дека економијата се движи нагоре во циклусот. Она што може да се научи од нашето искуство е фактот дека спроведувањето силни структурни реформи дефинитивно може да ја придвижи економијата нагоре, дури и за време на кризата, што, пак, претставува важна порака за макроекономската политика. 

Кога се зборува за закрепнување од кризата, треба да истакнеме некои прашања коишто се однесуваат на излезот од нестандардните мерки на политиката и коишто се насочени кон фискалната консолидација, a во моментов се актуелни теми меѓу создавачите на политиката во светот. Одлуката на ФЕД за намалување на квантитативното олеснување до крајот на минатата година, на некој начин, ја најави потребата од оваа промена, којашто на крајот ќе биде признаена и од други земји. Ние веќе ги препознавме придобивките од сите конкретни мерки спроведени во текот на кризата, но треба да бидеме свесни за нивната преодна улога и потребата од враќање на стандардните алатки на политиката. Се разбира, сегашните знаци на заздравување укажуваат на различни фази на патот кон нормализирањето, па затоа оваа промена во поставеноста на политиката ќе се разликува од земја до земја. Новата закана од дефлација во напредните економии е уште една потенцијална пречка во оваа промена.

Од оваа точка, којашто е веќе полна со предизвици, следниот голем предизвик ќе биде враќањето кон солиден и одржлив раст. Во текот на оваа криза искусивме многу, но и научивме многу. Особено во финансиската и фискалната област, пронајдени се и надминати се голем број слабости. Сепак, и со првите знаци на економско заздравување сè уште не е сè поправено. Сè уште постои потреба за поправање на билансите на банките, за стеснување на билансите на централните банки, за враќање на довербата на пазарот и за зајакнување на управувањето со јавниот долг. Продолжениот период на ниски каматни стапки создаде простор за фискален раст и за зголемување на јавниот долг, но фискалните власти мора да бидат свесни дека крајот на овој период само што не дошол. Регулаторните и институционалните реформи преземени во последните години треба да придонесат за сигурноста и стабилноста на финансискиот систем. Она што е направено во оваа област во последните години треба да даде плодови на подолг рок.

* * *

Да заклучиме, глобалната економија е на пат на закрепнување, но сè уште треба да се помине долг пат кон здравиот и одржлив раст. Преобликувањето на банкарскиот и финансискиот сектор дефинитивно ќе придонесе во таа насока, а ваков придонес се очекува и од фискалниот сектор. Централните банки низ целиот свет ја докажаа својата флексибилност, но монетарната политика не смее да се преоптовари на долг рок и треба да се врати на својата примарна функција. За одржлив раст се потребни здрави политики и забрзани реформи за градење поконкурентни и пофлексибилни економии.

Дами и господа,

Се надевам дека отворив многу прашања коишто треба подетаљно да се разгледаат во текот на оваа конференција. Имајќи ги предвид еминентните говорници кои ги имаме во првата сесија и висококвалитетните научни трудови коишто ќе бидат презентирани во следните сесии, не се сомневам дека сите заедно ќе го разјасниме овој сложен пакет на прашања поврзани со заздравувањето од кризата.

Ви благодарам многу за Вашето присуство на нашата конференција и Ви благодарам на вниманието!

Почетна За Народната банка Односи со јавноста Говори Димитар Богов (2011-2018)
  • Совет на Народната банка
  • Гувернер
  • Корпоративно управување
  • Комитет за ревизија
  • Цели и задачи
  • Транспарентност
  • Односи со јавноста
    • Ковид-19 – Одговор на Народната банка
    • Соопштенија за печат
    • Говори
    • Интервјуа
    • Известувања
    • Слободен пристап до информации од јавен карактер
    • Овластено лице за прием на пријави од укажувачи
    • Офицер за заштита на личните податоци
  • Организациска шема
  • Стратегија
  • Програма за работа
  • Меѓународни односи
  • Конференции
  • Годишна награда
  • Финансиска едукација
  • Музеј
  • Библиотека и архив
  • Кариера во Народната банка
  • A+
  • A-

{{Title}}

{{Intro}}
{{{Content}}}
{{#hasElements Images}}
{{#each Images}} {{#showInline ShowInGallery IsThumbNail}}
{{{dataImg this params="?width=886"}}}
{{/showInline}} {{/each}}
{{#each Images}} {{#showInline ShowInGallery IsThumbNail}}
{{{dataImg this params="?width=200&height=100"}}}
{{/showInline}} {{/each}}
{{/hasElements}}

ИНФЛАЦИЈА


КУРСНА ЛИСТА

Држава

Единицa валута

Среден курс во денари

EUR

Повеќе

КУРСНА ЛИСТА

за период: -

Држава Шифра Единицa валута Куповен курс во денари Среден курс во денари Среден курс во денари Продажен курс во денари

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НАРОДНАТА БАНКА

Инструмент
Каматна стапка
Благајнички записи 

4,75%

Расположлив кредит преку ноќ
5,25%
Расположлив депозит преку ноќ

2,65%


Промени на основната каматна стапка

Стапки на задолжителната резерва на банки

Обврски во:
Домашна валута
5%
Домашна валута со валутна клаузула
50%
Странска валута
19%
 


Операции на финансиските пазари

Аукции на благајнички записи
Аукции на државни хартии од вредност
Аукции на репо трансакции


Референтна стапка за пресметување на стапката на казнената камата

4,75%

 

Каматни стапки на денарски депозити без валутна клаузула

1,26%

СКИБОР
Имот на банките и штедилниците наменет за продажба

Сите права задржани © 2017

Почитувани, доколку имате проблем со пристапување до веќе објавените податоци, ве молиме обратете се на телефонот за техничка поддршка: 3108 206. За останатите потреби телефонска централа 3108 108 | [email protected] (контакт).

Народна банка на Република Северна Македонија
Следете нѐ

  • почетна
  • контакт
  • веб мапа
  • веб инфо
  • корисни врски
  • политика за приватност
  • политика за колачиња
  • ЧПП
  • ново на социјалните мрежи
  • информации за потрошувачите
  • огласи за продажба на имот/отстранување отпад
  • имот на банките и штедилниците наменет за продажба