Këshilli i BPRM-së zhvilloi mbledhjen e tij të rregullt. U miratua Raporti vjetor për vitin 2017.
Këshilli i Bankës Popullore të Republikës së Maqedonisë sot zhvilloi mbledhjen e tij të rregullt në të cilën u shqyrtua dhe miratua Raporti vjetor për vitin 2017, ku u konstatua se edhe gjatë vitit të kaluar, banka qendrore me sukses i realizoi qëllimet e saj të përcaktuara ligjërisht. Kursi valutor ishte stabil, ndërsa rezervat valutore vazhdojnë të jenë në zonë të rehatshme. Sa i përket stabilitetit të çmimeve, në vitin 2017 u regjistrua një rritje e vogël e çmimeve vendase, në kushte të rritjes së inflacionit bazë, pjesërisht si rezultat i faktorëve të vetëm dhe komponentit energjetik të inflacionit, në pajtim me zhvillimet e çmimeve botërore të energjentëve. Gjatë vitit të kaluar, me sukses u ruajt edhe stabilitetit financiar, si mbështetje shtesë në realizimin e qëllimit themelor të Bankës Popullore.
Gjatë shqyrtimit të Raportit, në mbledhje u theksua se ambienti për zbatimin e politikës monetare ishte dukshëm më i favorshëm në krahasim me vitin 2016, por me pasiguri të zgjatur nga konteksti politik në vend. Në dy muajt e parë të vitit 2017, banka qendrore vazhdoi me normalizimin e politikës monetare, duke e zvogëluar normën e interesit deri në nivelin e regjistruar para muajit maj 2016, ku si përgjigje ndaj efekteve të krizës politike, norma e interesit ishte zmadhuar. Normalizimi i politikës monetare ishte reflektim i stabilizimit të ambientit dhe përmirësimit të perceptimeve të subjekteve ekonomike. Në mungesë të mosbalancimeve në ekonomi dhe themeleve të shëndosha ekonomike, zhvillimet në tregun valutorë dukshëm u përmirësuan në gjysmën e dytë të vitit. Pasiguria dhe ndryshueshmëria e zhvillimeve ishin një tipar edhe për ambientin e jashtëm, i cili edhe më shumë impononte nevojën e zbatimit me kujdes të politikës monetare.
Në Raport, ndër tjerash, theksohet se konteksti politik në vend i cili krijoi pasiguri edhe në vitin 2017, ishte faktor i rrezikut edhe për projeksionet makroekonomike mbi të cilat bazohet vendimmarrja monetare. Pasiguria e vazhduar nga ambienti politik ndikoi mbi rritjen e PBB-së, projeksioni i të cilit gjatë vitit u revidua teposhtë. Pasiguria e zgjatur politike u reflektua edhe mbi ciklin e investimeve, ku pavarësisht rritjes stabile të konsumit privat dhe forcimit të sektorit eksportues, aktiviteti total në ekonomi në vitin 2017 regjistroi amulli. Vështruar nga aspekti dinamik, në gjysmën e parë të vitit kishte rënie të PBB-së reale, ndërsa në gjysmën e dytë aktiviteti ekonomik i vendit u rimëkëmb duke regjistruar rritje prej 0,7% në nivel vjetor. Burim i rëndësishëm i rritjes në vitin e kaluar ishte aktiviteti eksportues, i mbështetur nga ambienti i jashtëm më stimulues dhe aktivitetit të kapaciteteve të reja prodhuese në pronësi të huaj. Në të njëjtën kohë, trendët e favorshme në sektorin eksportues, bashkë me transfertat private, kontribuuan në përmirësim të konsiderueshëm të deficitit të llogarisë rrjedhëse, i cili ishte më i vogël se sa pritjet.
Stabilizimi gradual i pritjeve në vitin 2017 siguroi rritje të mëtejshme të agregatit monetar dhe totalit të depozitave në sistemin bankar. Analizuar sipas valutave, rritja e përgjithshme e depozitave në vitin 2017 ishte kryesisht si rezultat i depozitave në denarë, që e reflekton stabilizimin gradual të pritjeve, siç tregojnë edhe ndryshimet nga pikëpamja e strukturës së maturitetit të bazës depozituese, me rritje të mëtejme të kontributit të depozitave afatgjate. Aktiviteti kreditues vazhdon të rritet, me zhvendosje të favorshme nga pikëpamja sektoriale në favor të kreditimit të forcuar edhe të sektorit të korporatave.
Raporti vjetor përmban një pasqyrë edhe për aktivitetet tjera të Bankës Popullore. Në vitin 2017, Banka Popullore vazhdoi të forcojë kapacitetin institucional, përmes aktiviteteve të mëtejme në fushën e avancimit të qasjes aktive në administrimin e rezervave valutore, përmirësoi sistemin e pagesave MIPS të BPRM-së për pagesa edhe në euro, u angazhua për miratimin e standardeve në sfera të ndryshme të punës, përfshirë këtu edhe pjesën e statistikës, sistemeve të pagesave, administrimit të rreziqeve operative, si dhe sigurinë e sistemit të informacioneve. Gjithashtu, vazhduan aktivitetet për avancim të mëtejshëm të transparencës, marrëdhënieve me publikun dhe edukimin financiar.
Në mbledhjen e sotme, Këshilli e miratoi edhe Raportin për rreziqet në sektorin bankar në vitin 2017, ku u konstatua se bankat e vendit, gjatë vitit të kaluar, punonin në kushte të situatës jo stabile politike në vend dhe aktivitet të zvogëluar ekonomik, posaçërisht në gjysmën e parë të vitit, por sistemi bankar e ruajti stabilitetin dhe sigurinë e tij. Ndër tjerash, gjatë shqyrtimit të Raportit u theksua se ambienti i paparashikueshëm i vendit ndikoi mbi perceptimet e subjekteve ekonomike në vend dhe kontribuoi për përmbajtjen e tyre për aktivitete investuese, që pashmangshëm u reflektua edhe mbi rritjen modeste në vend të totalit të aseteve në sistemin bankar prej 3.9%. Rritja e parëndësishme e aktiviteteve të përgjithshme të bankave është reflektim i dinamikës së depozitave të subjekteve jofinanciare si burim kryesorë i financimit të bankave të vendit, të cilët në gjysmën e parë të vitit regjistruan amulli, ndërsa në gjysmë e dytë e ripërtërinë rritjen. Në mbledhje u potencua se kjo është një shenjë e qartë për reagimin pozitiv mes stabilizimit të ambientit politik dhe stabilizimit të pritjeve të subjekteve ekonomike. Por, gjithashtu u theksua se, ringjallja e rritjes së depozitave në gjysmën e dytë të vitit ende nuk është në një shkallë që mund plotësisht ti kompensojë zhvillimet amullore në periudhën paraprake pothuajse dyvjetore të jostabilitetit politik.
Sipas Raportit, depozitat e amvisërive janë bartës të rritjes së totalit të depozitave në vitin 2017, gjatë një rritjeje më të fortë të depozitave në denarë në krahasim me depozitat valutore. Në kushte të kujdesit të subjekteve jofinanciare në vend dhe gjatë marrjes së vendimeve investuese ose konsumuese dhe rrjedhimisht, kërkesës së zvogëluar të tyre për kredi në gjysmën e parët të vitit 2017, bankat, sidoqoftë, ruajtën dinamikë të kënaqshme të aktivitetit kreditues. Rritja e kredive gjatë vitit të kaluar kryesisht ishte si rezultat i mbështetjes kreditore të bankave ndaj amvisërive, që kontribuoj në thuajse tre të katërtat në rritjen e përgjithshme vjetore të kredive të subjekteve jofinanciare. Mbështetja kredituese për sektorin e korporatave, edhe pse më e dobët në krahasim me kreditimin e amvisërive, përsëri regjistroi përshpejtim në krahasim me vitin 2016. Transformimi valutor i portofolit kreditues të bankave vazhdoi edhe gjatë vitit të kaluar, që shihet përmes rritjes së kredive në denarë, gjatë zvogëlimit vjetor të kredive valutor.
Të dhënat e Raportit tregojnë se në vitin 2017, totali i kredive me probleme të sistemit bankar regjistroi një rritje të vogël, për 2%, kryesisht si rezultat i rritjes më të shpejtë të kredive me probleme të shoqërive jofinanciare. Pjesa e kredive me probleme në totalin e kredive në nivel vjetor u zvogëlua pak dhe në fund të vitit 2017 ishte 6.3%.
Në mbledhje u theksua se likuiditeti në sistemin bankar është i kënaqshëm. Profitabiliteti i sistemi bankar, edhe pse rritej më ngadalë në krahasim me vitet paraprake, vazhdon të jetë i lartë. Kështu që, për dallim të disa viteve paraprake kur të ardhura neto të interesit kishin kontribut më të madh në rritje ne fitimit të bankave, në vitin 2017 kontribut më të madh në zmadhimin e fitimit kishin të ardhurat jo nga interesi.
Gjatë shqyrtimit të Raportit, Këshilli zbuloi se sistemi bankar i Republikës së Maqedonisë edhe në vitin 2017 me sukses e ruajti aftësinë e tij paguese. Pozicionet kapitale të bankave regjistruan rritje më të shpejtë, në krahasim me aktivin e ponderuar sipas rrezikut, kryesisht si rezultat i re-investimit të një pjese të fitimit të bankave dhe emetimit të instrumenteve të reja të varura. Kjo mundësoi zmadhim të treguesve për aftësinë paguese, ku norma e mjaftueshmërisë së kapitalit në fund të vitit ishte 15.7% ose më shumë për gjysmë pikë përqindjeje në krahasim me fundin e vitit 2016.
Bankat në vitin 2017 u harmonizuan me kërkesat e reja rregullatore në pikëpamje të strukturës së fondeve vetjake dhe amortizuesve të kapitalit. Shuma dhe kualiteti relativisht i lartë i fondeve vetjake të cilat i posedojnë bankat mundësoi që ky proces i harmonizimit me kërkesat e reja kapitale ta kalojnë pa kufizime më të mëdha gjatë aktiviteteve ose nevojë për rekapitalizime të reja më të rëndësishme. Me këtë, edhe në sistemin bankar në vend është aplikuar një nga komponentët më të rëndësishëm të marrëveshjes ndërkombëtare Bazel 3.
Këshilli shqyrtoi edhe Informacionin për administrim të Bilancit të Bankës Popullore të Republikës së Maqedonisë për periudhën 2011-2017, në të cilën u konstatua se krahas sfidave të shumta dhe forta të cilat në atë periudhë vinin nga mjedisi i jashtëm dhe i vendit, banka qendrore me sukses e realizoi ruajtjen e stabilitetit të çmimeve përmes ruajtjes së kursit stabil valutor dhe stabilitetit financiar në vend, dhe në të njëjtën kohë e ruajti pavarësinë e saj financiare përmes administrimit efikas të aktivit dhe detyrimeve të saj. Informacioni tregon se gjatë periudhës shtatë vjeçare është arritur rezultat pozitiv financiar për shpërndarje, që kontribuoi për ndërtimin e rezervave të përgjithshme dhe ruajtjen e pozitës stabilie kapitale, ndërsa u akumuluan edhe rezerva për qëllim të veçantë dhe u kryen pagesa vjetore të dividendëve në buxhetin e Republikës së Maqedonisë. Megjithatë, ndër tjerash, Informacioni thekson se ruajtja e pozicionit stabil financiar është reflektim i angazhimeve të Bankës Popullore për kryerje efikase të detyrave të saj. Si rezultat i qasjes aktive dhe si pasojë e menaxhimit të kujdesshëm financiar, në shtatë vitet e kaluara, është efikasiteti është përmirësuar në gati të gjitha sferat e veprimtarisë së Bankës Popullore, me ndikime pozitive mbi bilancin dhe rezultatin financiar, me çka kontribuoi në ruajtjen e pavarësisë financiare, kredibilitetit dhe reputacionit të bankës qendrore, që është themel për kryerjen efikase të funksioneve të saj edhe në periudhën e ardhshme.
Në mbledhjen e sotme, Këshilli miratoi Vendimin për metodologjinë për administrim me rrezikun e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit. Me këtë vendim, që ka të bëj edhe me bankat komerciale dhe kursimoret, kryhet harmonizim me ndryshimet në standardet ndërkombëtare dhe me rregulloren e Bankës Popullore në pjesën e administrimit korporativ dhe në pjesën e administrimin me rreziqet. Me atë definohen standardet minimale për përcaktimin e nivelit të riskut të qenësishëm (inherent) dhe pozicionimin adekuat të sistemit për kontroll të brendshëm, që nënkupton ndërmarrjen e masave dhe veprimeve adekuate për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit.
Në të njëjtë kohë u miratua edhe Vendimi për metodologjinë e sigurisë së sistemit të informacioneve të bankës, me të cilën Banka Popullore ka për qëllim të bëjë plotësim të procesit të vendosur të sigurisë informuese në bankat komerciale përmes futjes së praktikave më të mira të përcaktuara nga ana e trupave rregullatore evropiane në periudhën nga viti 2008 deri 2017. Nevoja për këtë vendim vërtetohet nga rezultatet e fituara nga kontrollet në terren për vlerësimin e IT-rreziqeve të kryera në nëntë vitet e kaluara dhe analizat e kryera në Republikën e Maqedonisë dhe në rajon.
Këshilli shqyrtoi edhe çështje tjera brenda juridiksionit të tij.