„Колачиња (Cookies)“

На нашата веб-страница користиме колачиња. Колачето претставува мала датотека којашто се состои од букви и бројки што се запишуваат на Вашиот компјутер. Колачињата не зачувуваат какви било лични податоци, како што се Вашето име или адреса. Можете да го наместите Вашиот веб-прелистувач да ги одбива колачињата или да Ве предупреди секогаш кога колачињата ќе се пратат. Доколку ја одберете таа можност, одредени делови од веб-страницата може да не функционираат како што е предвидено.

Дополнителни опции

logo
  • МК
  • EN
  • AL
  • За Народната банка
    • Гувернер
    • Совет на Народната банка
      • Седници на Советот
    • Цели и задачи
    • Транспарентност
    • Односи со јавноста
      • Ковид-19 – Одговор на Народната банка
      • Соопштенија за печат
        • 2021
        • 2020
        • 2019
        • 2018
        • 2017
        • 2016
        • 2015
      • Говори
      • Интервјуа
      • Известувања
      • Слободен пристап до информации од јавен карактер
      • Овластено лице за прием на пријави од укажувачи
      • Офицер за заштита на личните податоци
    • Организациска шема
    • Стратегија
    • Програма за работа
    • Меѓународни односи
      • Односи со ЕУ
        • Претпристапна помош
          • Соопштенија
          • Презентации и говори
        • Билтени за проекти
      • Односи со меѓународни финансиски институциии
      • Техничка соработка
    • Конференции
      • Виртуелна регионална работилница за статистика во организација на Народната банка на Република Северна Македонија, 11 декември 2020 година
      • 11-та Конференција за плаќањата и пазарната инфраструктура
      • Седма меѓународна истражувачка конференција
      • Меѓународна конференција на високо ниво за монетарна политика и управување со финансиски средства (Мериот Хотел Скопје), 16. Февруари 2018 година
      • Десетта јубилејна конференција за плaќања и пазарна инфраструктура
      • Свечено одбележување на јубилејот по повод 25 години од монетарното осамостојување на Република Македонија
      • Шеста меѓународна истражувачка конференција
      • Петта меѓународна истражувачка конференција
      • Работната група на БИС за Монетарната политика во Централна и Источна Европа
      • Прв регионален форум на Источна Европа и Централна Азија за финансиска вклученост
      • Четврта меѓународна истражувачка конференција: "Справување со структурните ригидности во контекст на ефективноста на трансмисијата на монетарната политика"
      • Трета регионална конференција за финансиска едукација за Европа и Централна Азија
      • Трета меѓународна истражувачка конференција: "На патот кон заздравување и одржлив раст во променетото глобално окружување"
      • Втора меѓународна истражувачка конференција на тема: "Поставеноста на политиките и глобалното опкружување: нов консензус од кризата?"
      • Конференција по повод на одбележувањето 20 години од монетарното осамостојување на Република Македонија
      • Отворање на заеднички Јавен информативен центар на Светска банка и НБРМ
      • 23 Годишна конференција на Групацијата на банкарски супервизори од централна и источна Европа (БСЦИЕ)
      • Конференција: Конкурентноста на земјите на Југоисточна Европа и предизвиците на патот кон ЕУ
      • Работилница: Цените на храната и инфлацијата
      • Работилница: Проблеми во мерењето на инфлацијата
      • Работилница на тема: Енергетска потрошувачка во РМ и нејзиниот ефект врз билансот на плаќања
      • Јубилеј 60 години Централно - банкарски активности во Република Македонија
      • Работилница: Високото ниво на готовите пари во оптек во Република Македонија
    • Годишна награда
    • Финансиска едукација
    • Музеј
    • Библиотека и архив
    • Вработување во Народната банка
  • Монетарна политика
    • Поставеност на монетарната политика
    • Спроведување на монетарната политика
      • Операции на отворениот пазар
      • Задолжителна резерва
      • Расположливи депозити
      • Расположлив кредит преку ноќ
      • Интрадневен кредит
    • Промени на основната каматна стапка на Народната банка
  • Финансиски пазари
    • Аукции на благајнички записи
    • Меѓубанкарски пазар на депозити
      • Меѓубанкарска каматна стапка на пазар на депозити-СКИБОР (Skopje Interbank Offered Rate)
      • Меѓубанкарска каматна стапка на пазар на депозити-МКДОНИА (Macedonian Denar Overnight Index Average)
      • Тргување на меѓубанкарски пазар на депозити
    • Аукции на државни хартии од вредност
    • Девизен пазар
    • Секундарен пазар со хартии од вредност
    • Информации од меѓународните финансиски пазари
  • Финансиска стабилност
    • Извештаи за финансиската стабилност
    • Индикатори за финансиската стабилност
    • Анкети
    • Заштитни слоеви на капиталот
  • Супервизија
    • Банкарска супервизија и регулатива
    • Законска регулатива
      • Лиценцирање
      • Адекватност на капиталот
      • Кредитен ризик
      • Ликвидносен ризик
      • Валутен ризик
      • Останати ризици
      • Супервизија и надзор
      • Сметководство, финансиски извештаи, објавување и ревизија
      • Заштита на потрошувачи при договори за потрошувачки кредити
      • Кредитен регистар
      • Останата регулатива
      • Супервизорски циркулари
      • Нацрт регулатива
      • Заштитни слоеви на капиталот
    • Извештаи, показатели, презентации и обрасци
      • Извештаи за банкарскиот систем на Република Северна Македонија
      • Податоци и показатели за банкарскиот систем на Република Северна Македонија
      • Анализи и презентации
      • Обрасци
      • Алатки
      • Календар на објавување на податоци за банкарскиот систем на Република Северна Македонија
      • Прашалници
    • Банкарски систем на РСМ
    • Организациона структура на супервизијата
    • Капитална Спогодба (Базел II и Базел III)
    • Прашања и одговори
    • Прашања и одговори од девизното работење
    • Порта за иновации
  • Платни системи
    • Македонска платежна инфраструктура
    • Улогата на Народната банка во платните системи
      • Надзорна улога
      • Стандарди за работа на платните системи
    • Регулатива за платните системи
    • Платежна статистика
    • Конференции, новости и публикации
    • Национален совет за платните системи
    • Порта за иновации
  • Македонски пари
    • Книжни пари во оптек
    • Ковани пари во оптек
    • Ковани пари за колекционерски цели
    • Дизајн на новите полимерни пари
    • Листа на успешно тестирани машини
  • Статистика
    • Програма за статистички истражувања 2018 - 2022
    • Календар на објавување на податоци
    • Билтени
    • Монетарна статистика и статистика на каматните стапки
      • Монетарна статистика
      • Статистика на каматните стапки
    • Екстерни статистики
      • Платен биланс
      • Oфицијални девизни резерви и девизна ликвидност
      • Меѓународна инвестициска позиција
      • Директни инвестиции
        • Директни инвестиции - Движења
        • Директни инвестиции - Состојби
      • Портфолио инвестиции (КППИ)
      • Надворешно-трговска размена
      • Надворешен долг
      • Eфективен девизен курс (РЕДК)
    • Финансиски сметки
    • СДДС Плус - Специјален систем за дисеминација на податоци плус
    • Основни економски показатели и цени на недвижности
    • Известувањa за потребите на статистиката
    • Соопштенија за печат
    • НБСтат - Статистички веб портал
  • Публикации
    • Годишни извештаи
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
      • 2011
      • 2010
      • 2009
      • 2008
      • 2007
      • 2006
      • 2005
      • 2004
      • 2003
      • 2002
      • 2001
      • 2000
      • 1999
      • 1998
      • 1997
      • 1996
      • 1995
      • 1994
      • 1993
      • 1992
    • Месечни информации
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
    • Квартални извештаи
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
      • 2011
      • 2010
      • 2009
      • 2008
      • 2007
      • 2006
      • 2005
      • 2004
    • Квартални извештаи за банкарскиот систем
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
      • 2011
    • Полугодишни извештаи (до 2010)
      • 2010
      • 2009
      • 2008
    • Анкетни истражувања
      • Aнкета за кредитна активност
        • 2020
        • 2019
        • 2018
        • 2017
        • 2016
        • 2015
      • Анкета за инфлациските очекувања (до јули 2017 година)
        • 2017
        • 2016
        • 2015
        • 2014
        • 2013
      • Анкета за инфлациските очекувања и очекувањата за движењето на реалниот БДП
        • 2020
        • 2019
        • 2018
        • 2017
    • Извештај за финансиска состојба на Народната банка
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
      • 2016
      • 2015
      • 2014
      • 2013
      • 2012
      • 2011
      • 2010
    • Истражување
      • Работни материјали
      • Анализи
      • Економски истражувања (2001-2004)
      • Клуб на истражувачи
        • 1 сесија 01.07.2011
        • 2 сесија 02.09.2011
        • 3 сесија 02.12.2011
        • 4 сесија 02.03.2012
        • 5 сесија 08.06.2012
        • 6 сесија 14.09.2012
        • 7 сесија 07.12.2013
        • 8 сесија 08.03.2013
        • 9 сесија 07.06.2013
        • 10 сесија 26.09.2013
        • 11 сесија 19.12.2013
        • 12 сесија 13.03.2014
        • 13 сесија 12.06.2014
        • 14 сесија 18.09.2014
        • 15 сесија 11.12.2014
        • 16 сесија 19.03.2015
        • 17 сесија 11.06.2015
        • 18 сесија 17.09.2015
        • 19. сесија 10.12.2015
        • 20. сесија 10.03.2016
        • 21. сесија 9.06.2016
        • 22. сесија 15.09.2016
        • 23. сесија 16.12.2016
        • 24. сесија 02.03.2017
        • 25. сесија 01.06.2017
        • 26. сесија 14.09.2017
        • 27. сесија 07.12.2017
        • 28. сесија 15.3.2018
        • 29. сесија 13.6.2018
        • 30. сесија 26.9.2018
        • 31. сесија 13.12.2018
        • 32. сесија 21.03.2019
        • 33. сесија 26.6.2019
        • 34. сесија 20.9.2019
        • 35. сесија 12.12.2019
        • 36. сесија 17.09.2020
        • 37. сесија 17.12.2020
      • Програма за истражувачка дејност
      • Аналитички прилози во кварталните извештаи
      • Збирки на трудови од конференции
      • Разно
    • Библиографии
    • Стратегии
  • Прописи
    • Закони
    • Одлуки
      • Одлуки од областа на операции на финансиските пазари
      • Одлуки од областа на девизното работење
      • Одлуки од областа на платните системи
      • Одлуки од областа на статистиката
      • Одлуки од областа на трезорско работење
        • Управување со книжни и ковани пари
        • Издавање на книжни и ковани пари
      • Одлуки од областа на супервизијата
      • Одлуки од областа на сметководството и финансиското известување
      • Одлука за единствената тарифа на надоместоци за услуги што ги врши Народната банка
      • Одлуки од областа на информатичката технологија
    • Упатства
      • Упатства од областа на операции на финансиските пазари
      • Упатства од областа на девизно работење
      • Упатства од областа на платните системи
      • Упатства од областа на кредитни работи со нерезиденти
      • Упатства од областа на статистиката
      • Упатства од областа на супервизијата
      • Упатства од областа на трезорско работење
    • Супервизорски циркулари
    • Регулатива за државни хартии од вредност
      • Примарен пазар на државни хартии од вредност
      • Секундарен пазар на државни хартии од вредност
    • Прописи и документи од монетарното работење во периодот на монетарното осамостојување

Димитар Богов, гувернер на НБРМ, Обраќање по повод свеченото одбележување на 25-годишниот јубилеј од монетарното осамостојување на Република Македонија

 

Почитувани гости, драги колеги,

 

Чест ми е да ве поздравам и да ви посакам добредојде на свеченото одбележување на 25-годишниот јубилеј од монетарното осамостојување на Република Македонија. 

Секогаш со задоволство и гордост се потсетуваме на овој чин, како еден од историските моменти кои го означија почетокот на испишувањето на економската и монетарната историја на современата македонска држава. Имено, на денешен ден, пред точно 25 години, Собранието на Република Македонија ги донесе основните законски акти со кои се создадоа предуслови за осмислување и примена на самостојна монетарна политика од страна на Народна банка на Република Македонија, како монетарна власт на независна и суверена Македонија. Монетарното осамостојување се случи многу брзо по историскиот референдум за независност и донесувањето на Уставот на Република Македонија, и заедно со изработката на стабилизациската програма, претставуваа главни економски приоритети на првата македонска експертска влада, кои требаше да ги постават основите за изградба на новиот пазарен систем.

Само за потсетување, монетарното осамостојување на македонската економија се одвиваше во исклучително тешки економски околности на наследени проблеми и нови предизвици, стеснување на пазарот, прекин на дотогашните трговски односи во услови на војна во дел од поранешната федерација и санкции на ОН кон тогашната СР Југославија. Сето тоа, имаше  огромни реперкусии врз кревката економија, штотуку излезена од долготрајната криза во СФРЈ. Се разбира, ова потсетување е повеќе за помладите генерации, верувам дека за сите активни еминентни експерти од тој период, дел од нив вечерва и тука присутни, ова е период кој е длабоко врежан во меморијата, како исклучително комплексен период во кој се барале и се донесле вистински решенија на долг рок. 

Монетарното осамостојување, веројатно вообичаено и сосема природно, најнапред се поврзува со раѓањето на македонскиот денар. Веднаш по прогласувањето на денарот за парична единица на Република Македонија, кон крајот на април, во истата 1992 година, во период од само неколку дена, се изврши замена на југословенските динари за македонски денари, привремено воведени како вредносни бонови. Дефинитивните книжни и ковани денари беа воведени речиси цела година подоцна, во мај 1993 година, кога боновите постепено беа повлечени.

На системско ниво, како неопходност се наметна макроекономската стабилизација, како примарен предуслов за сите натамошни зафати и реформи во монетарната и економската сфера. Следствено, уште истиот месец, април 1992 година, Собранието на Република Македонија ја усвои првата антиинфлациска програма, која предвидуваше радикални стабилизациски мерки, вклучувајќи и: рестриктивна монетарна политика, намалувања на јавната потрошувачка, замрзнување на платите и ограничено замрзнување на цените. Само неколку месеци по воведувањето, оваа програма даде ефекти во делот на забавување на инфлацијата и намалување на девизниот курс на неофицијалниот пазар. Сепак, со падот на експертската влада, во третиот квартал на годината овој процес беше прекинат, но продолжи во текот на 1993 година со новите стабилизациски мерки на новата коалициска влада и потоа преку првите аранжмани со ММФ и Светската банка. Веќе во 1995 година беа присутни знаци на макроекономска стабилизација, при што беше остварена едноцифрена годишна стапка на инфлација, стабилен девизен курс по остварениот премин кон стратегијата на таргетирање на курсот, зајакнати девизни резерви, контрола над монетарните агрегати и консолидирање на фискалниот сектор. 

Уште со првиот Закон за Народната банка на Република Македонија, централната банка е воспоставена како самостојна институција при водењето на монетарната политика и изборот на инструментите за монетарно регулирање, со основна цел – одржување на ценовната стабилност во економијата. Ваквата законска рамка, претставуваше солидна основа за изградба на современа централна банка, која ги следи трендовите во централното банкарство и е доследна на остварувањето на своите цели. Треба да се истакне дека овие битни макроекономски придобивки се сочувани и до ден денешен. Македонската економија во изминатите две децении бележи просечна инфлација од 2%, што е на ниво на дефинираната среднорочна цел на еврозоната, а девизниот курс на денарот кон еврото, како номинално сидро во економијата, се одржува стабилен, при што во последните години  тоа се постигнува со незначително присуство на Народната банка на девизниот пазар. Девизните резерви се на комфорно ниво. Банкарскиот систем постојано, вклучително и во текот на глобалната криза, ја унапредуваше својата посредничка улога во економијата, при раст на штедењето и  солидна кредитна поддршка на приватниот сектор.    

Веќе 25 години, Народната банка стои цврсто на заложбите за одржување на ценовната стабилност, како и за здрав и стабилен банкарски систем, што повратно придонесува за нејзиниот кредибилитет кај широката јавност. Шоковите со кои се имаме соочено низ времето стимулираа поголема флексибилност и ги зголемуваа видиците и способноста за понавремено делување и соочување со секоја следна непредвидена ситуација. Исто така, постојано се води сметка за јакнење на институционалниот капацитет во контекст на динамичното глобално окружување, трендовите во финансиската сфера и сѐ покомплексните задачи.      

Денес централната банка има современ монетарен инструментариум, развиено макроекономско проектирање, современ систем на управување на девизните резерви, функционален и надграден (двовалутен) платен промет, богата статистичка база, развиена истражувачка активност, супервизија базирана врз ризици, современа банкарска регулатива согласно со базелските и европските барања, примена на стандарди во сите делови од работењето. Со право може да се каже дека денес Народната банка на Република Македонија ужива углед во централнобанкарските кругови. Воедно, политиките и мерките на Народната банка се позитивно оценети од меѓународните финансиски институции. 

Горди сме на постигнатите резултати и воедно спремни сме да опстоиме и да се справиме со сите идни предизвици. Продолжуваме со отпочнатите проекти и реформи во нашиот делокруг на работење, на тој начин придонесувајќи кон јакнењето и осовременувањето на економијата. Продолжуваме да функционираме како независна, транспарентна и општествено одговорна институција, која со целиот свој интелектуален капацитет, останува отворена за соработка со сите други субјекти во доменот на своите надлежности, а во насока на натамошен развој на банкарскиот, финансискиот систем и економијата во целина. 

 

Почитувани,

 

Со овој краток осврт кон минатото, верувам на многумина од вас им вратив спомени од едно историско значајно време. Веќе спомнав, секој период има свои предизвици, но некои имаат историска важност. Промените од април 1992 година ги поставија темелите на современото централно банкарство и на современата пазарноориентирана економија на Република Македонија. Одлуките и промените од април ’92 година беа предуслов за сите други реформи во монетарната и финансиска сфера што следеа потоа. 

По повод јубилејот 25 години од монетарното осамостојување на Република Македонија, Народната банка им изразува благодарност на членовите на Комисијата за монетарно осамостојување, најтесното раководство на Народната банка и авторите на првата антиинфлациска Програма за значајната улога и придонесот во процесот на монетарното осамостојување. 

На академик Никола Кљусев, тогашен претседател на Владата на РМ и член на Комисијата за монетарно осамостојување, постхумно му доделуваме Благодарница.

На академик Ксенте Богоев, тогашен претседател на МАНУ и член на Комисијата за монетарно осамостојување, постхумно му доделуваме Благодарница.

На г. Методија Тошевски, тогашен Министер за финансии и член на Комисијата за монетарно осамостојување, постхумно му доделуваме Благодарница.

На професор д-р Љубе Трпески, член на Комисијата за монетарно осамостојување, му доделуваме Благодарница. 

На г. Борко Станоевски, тогашен гувернер и член на Комисијата за монетарно осамостојување, му доделуваме Благодарница.

На професор д-р Томе Неновски, тогашен заменик-гувернер, му доделуваме Благодарница.

На професор д-р Михаил Петковски, автор на првата антиинфлациска програма, му доделуваме Благодарница.

На академик Гоце Петревски, автор на првата антиинфлациска програма, му доделуваме Благодарница.

На професор д-р Трајко Славески, автор на првата антиинфлациска програма, му доделуваме Благодарница.

 

Нека ни е честит 25-годишниот јубилеј од монетарното осамостојување на Република Македонија!

 

Почетна За Народната банка Конференции Свечено одбележување на јубилејот по повод 25 години од монетарното осамостојување на Република Македонија
  • Гувернер
  • Совет на Народната банка
  • Цели и задачи
  • Транспарентност
  • Односи со јавноста
  • Организациска шема
  • Стратегија
  • Програма за работа
  • Меѓународни односи
  • Конференции
    • Виртуелна регионална работилница за статистика во организација на Народната банка на Република Северна Македонија, 11 декември 2020 година
    • 11-та Конференција за плаќањата и пазарната инфраструктура
    • Седма меѓународна истражувачка конференција
    • Меѓународна конференција на високо ниво за монетарна политика и управување со финансиски средства (Мериот Хотел Скопје), 16. Февруари 2018 година
    • Десетта јубилејна конференција за плaќања и пазарна инфраструктура
    • Свечено одбележување на јубилејот по повод 25 години од монетарното осамостојување на Република Македонија
    • Шеста меѓународна истражувачка конференција
    • Петта меѓународна истражувачка конференција
    • Работната група на БИС за Монетарната политика во Централна и Источна Европа
    • Прв регионален форум на Источна Европа и Централна Азија за финансиска вклученост
    • Четврта меѓународна истражувачка конференција: "Справување со структурните ригидности во контекст на ефективноста на трансмисијата на монетарната политика"
    • Трета регионална конференција за финансиска едукација за Европа и Централна Азија
    • Трета меѓународна истражувачка конференција: "На патот кон заздравување и одржлив раст во променетото глобално окружување"
    • Втора меѓународна истражувачка конференција на тема: "Поставеноста на политиките и глобалното опкружување: нов консензус од кризата?"
    • Конференција по повод на одбележувањето 20 години од монетарното осамостојување на Република Македонија
    • Отворање на заеднички Јавен информативен центар на Светска банка и НБРМ
    • 23 Годишна конференција на Групацијата на банкарски супервизори од централна и источна Европа (БСЦИЕ)
    • Конференција: Конкурентноста на земјите на Југоисточна Европа и предизвиците на патот кон ЕУ
    • Работилница: Цените на храната и инфлацијата
    • Работилница: Проблеми во мерењето на инфлацијата
    • Работилница на тема: Енергетска потрошувачка во РМ и нејзиниот ефект врз билансот на плаќања
    • Јубилеј 60 години Централно - банкарски активности во Република Македонија
    • Работилница: Високото ниво на готовите пари во оптек во Република Македонија
  • Годишна награда
  • Финансиска едукација
  • Музеј
  • Библиотека и архив
  • Вработување во Народната банка
  • A+
  • A-

{{Title}}

{{Intro}}
{{{Content}}}
{{#hasElements Images}}
{{#each Images}} {{#showInline ShowInGallery IsThumbNail}}
{{{dataImg this params="?width=886"}}}
{{/showInline}} {{/each}}
{{#each Images}} {{#showInline ShowInGallery IsThumbNail}}
{{{dataImg this params="?width=200&height=100"}}}
{{/showInline}} {{/each}}
{{/hasElements}}

ИНФЛАЦИЈА


КУРСНА ЛИСТА

Држава

Единицa валута

Среден курс во денари

EUR

Повеќе

КУРСНА ЛИСТА

за период: -

Држава Шифра Единицa валута Куповен курс во денари Среден курс во денари Среден курс во денари Продажен курс во денари

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НАРОДНАТА БАНКА

Инструмент
Каматна стапка
Благајнички записи 

1,50%

Расположлив кредит преку ноќ
2,00%
Расположлив депозит преку ноќ

0,15%


Промени на основната каматна стапка

Стапки на задолжителната резерва на банки

Обврски во:
Домашна валута
8,00%
Домашна валута со валутна клаузула
50,00%
Странска валута
15,00%


Операции на финансиските пазари

Аукции на благајнички записи
Аукции на државни хартии од вредност
Аукции на репо трансакции


Референтна стапка за пресметување на стапката на казнената камата

1,5%

 

Каматни стапки на денарски депозити без валутна клаузула

1,35%

СКИБОР
Имот на банките и штедилниците наменет за продажба

Сите права задржани © 2017

Почитувани, доколку имате проблем со пристапување до веќе објавените податоци, ве молиме обратете се на телефонот за техничка поддршка: 3108 206. За останатите потреби телефонска централа 3108 108 | [email protected] (контакт).

Народна банка на Република Северна Македонија
Следете нѐ

  • почетна
  • веб мапа
  • веб инфо
  • ЧПП
  • корисни врски
  • политика за приватност
  • ново на социјалните мрежи
  • контакт
  • имот на банките и штедилниците наменет за продажба